Azerbaycan bilgi notu-Mart 2021

Arkadaşlardan öğrendiğim kadarıyla Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli 2021 yılı Mart ayı içinde Azerbaycan’ı ziyaret etmeyi planlıyor.

Ziyaretin tarım ağırlıklı olacağı ve Bakanlığımız Avrupa Birliği ve Dışilişkiler Genel Müdürlüğü https://www.tarimorman.gov.tr/ABDGM tarafından koordine edileceğini öğrenmekle birlikte ormancılık konularındaki güncel duruma bir bakmak istedim.

Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı tarım, orman, su ve meteoroloji ile ilgili konularda yetkili bakanlıktır.

Azerbaycan’daki haliyle biraz farklı. Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanına doğrudan bağlı kurumlar, Başbakan ve Bakanlıklar var. Ayrıca doğrudan Başbakana bağlı kurumlar da var. https://president.az/administration/structure

Başbakan, Başbakan Yardımcıları ve Bakanlıkların listesine buradan ulaşmak mümkün. https://nk.gov.az/en/page/56/

Türkiye’deki Bakanlığımızın ilgi sahasında olan kurumları aşağıdaki gibi sıralamak mümkün.

1- Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı- Minister of Ecology and Natural Resources of the Republic of Azerbaijan – Mukhtar Babayev– http://eco.gov.az/

2- Tarım Bakanlığı- Minister of Agriculture of the Republic of Azerbaijan – Inam Karimov– https://www.agro.gov.az/az

3- Chairman of the Food Safety Agency – Goshgar Tahmazli– http://afsa.gov.az/en/home

Ormancılıkla ilgili durumu aşağıdaki gibi özetlemek mümkün.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı merhum Haydar Aliyev’in anısına Ankara’nın Batıkent Semtinde Haydar Aliyev Parkı tesis edilmiş olup 2004 yılında parkın hemen dışında bir hatıra ormanı kurulmuştur. O tarihte Ağaçlandırma Genel Müdürlüğü Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanı olarak görev yapan İsmail Belen bu hatıra ormanı kuruluşunda aktif şekilde görev almıştır. http://www.gonder.org.tr/?p=1021

2004 tarihinde Ülkemiz ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında iklim değişikliği, orman yönetimi ve ağaçlandırma konularını da kapsayan çevre koruma alanında bir iş birliği anlaşması imzalanmıştır. İki ülke arasında işbirliğini sağlamak üzere ulusal ülke koordinatörler belirlenmiştir. Ülkemiz adına koordinatör olarak Yusuf KANDAZOĞLU görevlendirilmiştir.

26 Temmuz 2006 tarihinde Azerbaycan Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Bagirov ve beraberindeki bir heyet, Bakanımızın (Osman Pepe) daveti üzerine ülkemizi ziyaret etmiştir.

Bu ziyaret esansında 2006-2007 yıllık çalışma programı hazırlanmıştır.                                                       

Odun ve odun dışı orman ürünlerinin çevreye zarar vermeden değerlendirilmesi konusunda işbirliği yapılabileceği ayrıca ENA-FLEG Bakanlar Konferansı kararlarının uygulanması ile ilgili olarak iş birliği yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.

Heyetler arası görüşmeler esnasında Orman Genel Müdürü Osman KAHVECİ tarafından Orman Genel Müdürlüğü faaliyetlerine ilişkin bir sunum gerçekleştirilmiştir .

Avrasya ülkelerine yönelik çevre ve orman konulu faaliyetlerde teknik yardım ve işbirliği yapılmasına dair protokol çerçevesinde söz konusu ülkelerden biri olan Azerbaycan için OGM tarafından “Azerbaycan’da Orman Amenajman Planlarının Geliştirilmesi” isimli proje önerisi hazırlanarak 08.11.2006 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulmuştur. 

Bunun devamında 18-22 Şubat 2007 tarihleri arasında Orman Genel Müdürlüğü’nden bir heyet Azerbaycan’a teknik bir ziyaret gerçekleştirmiştir.  Söz konusu heyet Orman Genel Müdürü Osman KAHVECİ başkanlığında Yusuf KANDAZOĞLU, Mustafa KILIÇ ve Kadir Aydın DOĞAN’ dan oluşmuştur.

 Hazırlanan plan çerçevesinde Azerbaycan’dan beş kişilik bir heyet, ormanların korunması, orman ekosistemi ve orman yangınlarıyla mücadele çalışmalarını yerinde görmek amacıyla 26-30 Mart 2007 tarihleri arasında Türkiye’ye gelmiştir.

Azerbaycan Ekoloji ve Tabi Servetler Bakanlığı tarafından (1) Azerbaycan Gebele Orman Muhafaza ve Rehabilitasyon İşletmesi alanına ait ormancılık fonunu kullanarak orman oluşturma ve projelendirme çalışmalarının yürütülmesi ve (2) T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından düzenlenen saha seminerlerine Azerbaycan’dan uzmanların katılımının sağlanması konularında bir talepte bulunulmuştur. 

Söz konusu talebe karşılık olarak; orman yangınları ve orman zararlıları ile mücadele konularında düzenlenecek seminerlere ve Türkiye’de Orman Ekosistemlerinin İzlenmesi Seviye I ve Seviye II Programları kapsamında yapılan çalışmalara Azerbaycan uzmanlarının katılabileceği değerlendirilmiştir. Ayrıca Azerbaycan Gebele Orman Muhafaza ve Rehabilitasyon İşletmesi bünyesinde ekosistem tabanlı fonksiyonel amenajman planlarının yapılabileceği veya amenajman planlama ile ilgili olarak Türkiye ve Azerbaycan’da eğitim verilebileceği de ifade edilmiştir.      

Bakanlığımız ile Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT-ECO) http://www.eco.int/ işbirliği çerçevesinde, 21-25 Mayıs 2007 tarihleri arasında Malatya’da gerçekleştirilen “Havza Rehabilitasyonu” konulu seminere Azerbaycan’dan Samsaddin ADILOV ve Talantbek KASYMBEKOV katılım sağlamıştır.         

2009 –  ÇEM ile TİKA arasında 2009 – 2012 yıllarını kapsayan ve “Arazi Rehabilitasyonu / Çölleşme ile Mücadele ve Ormancılık” konulu bölgesel işbirliği projesi kapsamında 10-15 Ağustos 2009 tarihleri arasında Amasya’da gerçekleştirilen “Katılımcı ve Entegre Havza Yönetimi Teknikleri” konulu eğitim programına Azerbaycan Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Orman Geliştirme Başkanlığı Daire Başkanı Sadiq Hasan SALMANAOV ve aynı bakanlıktan Ekoloji Politikaları Sektör Başkanı Abdulaziz Mutallim ABDULHASANOV katılım sağlamıştır.

2010 – ÇEM ile TİKA işbirliği ile gerçekleştirilen “Arazi Rehabilitasyonu / Çölleşme ile Mücadele ve Ormancılık (2009 – 2012)” konulu bölgesel proje kapsamında, 18-22 Ekim 2010 tarihleri arasında Denizli’de gerçekleştirilen “Ağaçlandırma, Erozyon Kontrolü ve Rehabilitasyon Teknikleri” konulu eğitim programına Azerbaycan’dan Yashar KARİMOV ve Azad GULİYEV katılım sağlamıştır.

2011 – “Arazi Rehabilitasyonu / Çölleşme ile Mücadele ve Ormancılık (2009 – 2012)” konulu bölgesel proje kapsamında, 31-04 Ekim 2011 tarihleri arasında Eskişehir ve Manisa’da  gerçekleştirilen “Tohum ve Fidan üretim Teknikleri” konulu eğitim programına Azerbaycan’dan Rahid ALİYEV ve Prof. Dr. Zaur HASANOV katılım sağlamıştır. 

2011 yılında Türkiye-Azerbaycan Ormancılık İşbirliği Antlaşması imzalanmış ve 2014 yılında onaylanarak Resmi Gazete’de yayımlanmıştır (7.5.2014 tarih 29003 sayılı ). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140517-16.htm

2012 – Azerbaycan’ın da aralarında yer aldığı ve Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye’nin (Çölleşme ve Erozyon Mücadele Genel Müdürlüğü-ÇEM) projeye ortağı olduğu, projenin Türkiye İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) ve BM Gıda ver Tarım Teşkilatı (FAO) tarafından desteklendiği; “Orta Asya ve Kafkaslarda Dağlık Havzaların Sürdürülebilir Yönetimi için Kapasite Geliştirme” Capacity Building for Sustainable Management of Mountain Watershed in Central Asia and the Caucasus-GCP /SEC/002/TUR başlıklı bir proje tasarlanmıştır.

2012 –  Türkiye (ÇEM) ile FAO tarafından ortaklaşa düzenlenen ve kurak ve yarı-kurak alanlar için bir orman restorasyon izleme aracı oluşturmayı amaçlayan ilk uluslararası uzman danışmanlık toplantısı (“Kurak Alanlarda Küresel Değişimlere Dayanıklı Orman Ekosistemlerinin Oluşturulması” Çalıştayı) 28-31 Mayıs 2012 tarihleri arasında Konya’da düzenlenmiş ve çalıştaya Azerbaycan ‘dan Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığından Azad GULİYEV katılım sağlamıştır.

 “Arazi Rehabilitasyonu / Çölleşme ile Mücadele ve Ormancılık” konulu bölgesel projesi kapsamında, 13-18 Haziran 2012 tarihleri arasında Ankara ve Konya’da  gerçekleştirilen “Çölleşme ile Mücadelede STK’ların Rolü” konulu eğitim programı ve çalıştayına Azerbaycan’dan “Rüzgar” Ekolojik Topluluğu’ndan Elgar Ağasalamoğlu GURBANOV ve Mehman NABIYEV katılım sağlamıştır.

“Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleri Kullanarak Ekosistem Tabanlı Fonksiyonel Amenajman Planlamada Kapasite Geliştirme” projesi kapsamında OGM’den 3 yetkili 5-8 Mart 2013 tarihleri arasında Azerbaycan’a gitmiştir. https://www.ogm.gov.tr/tr/haberler/dost-ve-kardes-ulke-azerbaycana-turkiye-ormancilarindan-ziyaret

FAO finansmanı ile OGM tarafından Azerbaycan’da yürütülen “Ulusal Orman Programı ve Orman Kanununun Geliştirilmesinin Desteklenmesi” projesi kapsamında Azerbaycan’dan bir heyet 11-18 Ocak 2014 tarihleri arasında Ankara, Eskişehir, Bursa, İstanbul orman Bölge Müdürlükleri’ndeki orman fidanlıklarında incelemelerde bulunmuşlardır.

“Azerbaycan, Türkiye, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan” arasında uygulanmakta olan “Orta Asya ve Kafkaslardaki Dağlık Havzaların Sürdürülebilir Yönetimi için Kapasite Geliştirme Projesi” kapsamında Türkiye’den İsmail Belen‘ in başkanlığında bir heyet 21-24 Temmuz 2014 tarihlerinde Azerbaycan’ ı ziyaret etmiştir.

Bu ziyarette Ekoloji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Hüseyin Bagirov ile görüşülmüş, http://www.gonder.org.tr/?p=2871 ekteki rapor Sayın Bakana arz edilmiştir. http://www.gonder.org.tr/wp-content/uploads/2015/12/24-Temmuz-2014-Say%C4%B1n-Bakana-Rapor.pdf

Azerbaycan’dan 6 kişilik bir heyet 02-08 Kasım 2014 tarihleri arasında ÇEM Genel Müdürlüğü’nün koordinasyonunda ülkemizi ziyaret etmiş ve Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğünce yürütülen ormancılık faaliyetlerini incelemek üzere Kastamonu’ya gitmişlerdir.

11-15 Nisan 2016 tarihinde 5 kişilik Azerbaycanlı heyete Antalya’da orman yangınları yönetim sistemine ilişkin eğitim programı düzenlenmiştir.

2017 Mart ayında Azerbaycan’a 8.657 adet çeşitli türlerde fidan hibe edilmiştir. https://www.kastamonuilkhaber.com/haber/kastamonudan-azerbaycana-fidan-ihrac-edilecek-h4729.html

3-7 Temmuz 2017 tarihleri arasında 3 kişilik Azeri heyete Antalya’da orman yangın yönetim sistemi eğitimine katılmıştır.

Azerbaycan Orman Genel Müdürü 16.05.2018 günü temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya gelerek Orman Genel Müdürü ile görüşmüş, Azerbaycan ormanlarının planlanması konusunda işbirliği imkanları değerlendirilmiştir.

Azerbaycan ormancılık kuruluşlarının yeniden yapılandırılması projesi kapsamında 11-12 Temmuz 2018 tarihlerinde Bakü’de gerçekleştirilen toplantıya ülkemiz tecrübelerinin aktarılması maksadıyla 4 kişilik bir heyet ile katılım sağlanmıştır.

Azerbaycan Ekoloji ve Tabi kaynaklar Bakanlığının daveti doğrultusunda Azerbaycan ormanlarının orman amenajman planlarının yapımı hakkında arazide ve büroda incelemelerde bulunmak üzere 9-13 Temmuz 2018 tarihlerinde 4 kişilik bir heyet ile Azerbaycan’a ziyaret gerçekleştirilmiştir.

Azerbaycan’dan gelen 10 kişilik heyete 27.08-07.09/2018 tarihleri arası Bolu’da Bilgi Sistemleri Dairesi Uzmanları tarafından Foto yorumlama, CBS ve Mikrosoft-Access konularında; Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Uzmanları tarafından da Envanter, Planlama ve veri girişi konusunda eğitim verilmiştir.

Bu ziyaretin ardından “Azerbaycan Sürdürülebilir Orman Yönetim Projesi” kapsamında FAO Azerbaycan Ofisi işbirliği ile Azerbaycan Cumhuriyeti Ekoloji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından 10 uzmana 27 Ağustos 2018- 7 Eylül 2018 tarihleri arasında Bolu’da “orman amenajman plan yapımı, coğrafi bilgi sistemleri ve hava fotoğrafı yorumlama” konularında eğitim verilmiştir. http://www.bolu.gov.tr/azerbaycan-heyetinden-vali-barusa-ziyarett

OGM ile Azerbaycan Orman Genel Müdürlüğü arasında Oax ve Ağdaş bölgelerinde pilot olarak yapılacak orman amenajman planlarına yönelik 19.09.2018 tarihinde işbirliği protokolü imzalanmıştır.

Foto yorumlama, meşçere taslak haritası yapımı, amenajman planı yapım programı ve CBS ile ilgili olarak 1-5 Ekim 2018 tarihleri arasında 5 kişilik bir heyet Azerbaycan’a görevlendirilmiştir.

Bolu eğitimi sonrası Oaks ve Ağdaş bölgelerinde olmak üzere Türk uzmanlarca ülkemizin deneyimlerinin aktarılması maksadıyla 1 Ekim-27 Kasım 2018 tarihleri arasında ekosistem tabanlı fonksiyonel orman amenajman planı yapılması maksadıyla arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu işler FAO projesi olan “Azerbaycan Güçlendirilmiş Orman Politikası ve Bilgi Çerçevesi Kapsamında Orman Kaynaklarının Değerlendirilmesi ve İzlenmesi -Forest Resources Assessment and Monitoring to Strengthen Forestry Policy and Knowledge Framework (MSP)” (GCP/AZ/007/GFF) çerçevesinde finanse edilmektedir. http://www.fao.org/gef/projects/detail/en/c/1258314/

1-5 Nisan 2019 tarihleri arasında Azerbaycan’dan 4 kişiden oluşan bir heyet fidanlıklar hakkında yerinde tespit ve inceleme yapmak üzere Ülkemizi ziyaret etmiştir.

2-6 Nisan tarihleri arasında Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı’ndan bir uzman Bakü’de Amenajman Planı Yapımı konusunda bir eğitim vermiştir.

28.07-03.08.2019 tarihleri arasında, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı uzmanlarından oluşan 3 kişilik bir heyet, ormancılık yönetimi konusunda önerilerde bulunmak ve FAO desteğiyle yapılan mevcut pilot yönetim planı hazırlıklarına ilişkin istişarelerde bulunmak amacıyla Azerbaycan’a teknik ziyarette bulunmuşlardır.

Bakanlığımız ve FAO arasında uygulanmakta olan ormancılık işbirliği programı kapsamında hazırlanan “Bozuk Ormanların ve Diğer Alanların Restorasyonu Projesi” hazırlıkları kapsamında, Orman Mühendisleri Odası heyeti 20 Eylül 2019 tarihinde Azerbaycan Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanına bir sunum arz etmiştir.

Bu proje “Forest Restoration Improvement for ENvironmental Development and Sustainability-FRIENDS” adı altında tamamlanmış olup, faaliyete geçmeyi beklemektedir.

BODAR Azerbaycan Ekoloji ve Tabii Servetler Bakanına Arz edildi

2020 yılında Dağlık Karabağ zaferinden sonra burada yapılabilecekler konusunda İsmail Belen tarafından bir bilgi notu hazırlanarak Azerbaycan Bakanlığına iletilmiştir.

2021 yılı Mart ayı itibariyle Bakanlığımız ve FAO işbirliğinde “Strengthening Collaboration between FAO and MAF through Enhancing of the Capacity of the International Forestry Training Centre” ve “Improved Forest Management Planning and Forestr Biodiversity Conservation” başlıklı iki projenin yazımı işi görüşmeleri başlamıştır.