Orman Ürünleri Satışı Nasıl Arttırılır?

Orman Ürünleri Satışı Nasıl Arttırılır?

http://www.orsiad.com.tr/orman-urunleri-satisi-nasil-arttirilir.html

(24 Eylül 2014 Tarihinde ORSİAD Gazetesinde Yayınlanan Yazıdır)

İstanbul Ticaret Odası’nın aylık yayın organı olan “itovizyon” için hazırlanan bu yazıda, orman ürünlerinin satış şekilleri ve konuyla ilgili yapılabilecekler müzakere edilmiştir.

Günümüzde orman ürünleri, içerde ve ihracatta satış problemi yaşamakta, ormanlardan üretilen emval depolarda birikmektedir. Diğer taraftan ihtiyacın önemli bir kısmı ithalat yolu ile karşılanmaktadır. Yaşanan sıkıntının kaynağında ise pazarın önceden öngörülememesi ve iyi planlanamaması yatmaktadır. Tek üretici ve tedarikçi konumunda olan Orman Genel Müdürlüğü’nün “yıl, fiyat, kalite, kantite” garantisi verememesi nedeniyle, özel sektör ihtiyaçlarının önemli bir kısmını ithalat yolu ile karşılamaya gitmekte, bu ise yaşanan bu sıkıntıda etkin bir rol oynamaktadır.

Kâğıt, kâğıt hamuru, lif yonga vb. ürünler bir bütün olarak ele alındığında, orman ürünlerinin; ülkemiz ithalatında ve cari açığında en fazla paya sahip sektörlerden birisi olduğu görülecektir. Diğer taraftan halen ülke içindeki tek tedarikçi konumunda olan  Orman Genel Müdürlüğü’nün, bazı  düzenlemeler ile, satışlarında  %20 dan fazla artış sağlayabileceği aşikardır.

Bilindiği üzere ülkemizin % 27’si orman sayılan alanlardandır. Anayasa ve ilgili mevzuata göre tüm ormanlar devlet yönetimi altındadır. Çok az miktarda (yaklaşık 20.000 ha) olan özel ormanlar hariç ormanların tamamı devlete aittir. Devlet tarafından işletilir.

Bu konuda yetkili kurum Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Görev ve Yetkilerini hatırlatmak gerekirse;

  • Ormanları işletmek, orman ürünlerini yurtiçi ve dışında pazarlamak,
  • Orman ürün ve hizmetlerinin kullanımını yaygınlaştırmak,
  • Her türlü orman ürünü üreten, işleyen, pazarlayan, ithalat ve ihracatını yapan özel sektör, STKlar ve üniversiteler ile yakın iş birliği içinde çalışmak,  OGM’nin görevleri içinde sayılmıştır.

Buna ilaveten halen yürürlükte olan 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 30. Maddesine göre orman emvalinin satışında “açık artırma”  esas alınmış,  satışa sunulacak emval için mahalli ihtiyaçlara ve satış icaplarına göre uygun partiler halinde ayarlama seçeneği getirilmiştir. Ayrıca gerektiğinde tahsis imkânı da verilmiş, gerekli düzenlemelerin Bakanlar Kurulu kararı ile yapılabileceği hükme bağlanmıştır.

Şu anda yaşanan sıkıntıların önemli bir kısmı bu maddenin farklı yorumlanması ve uygulanmasından kaynaklanmaktadır.

 

Şu andaki uygulamaya göre;

Tahsisli satışlarla özellikle yonga ve lif levha işletmelerinin ihtiyaçlarının önemli bir kısmı karşılansa da; çok yıllık satış yapılamaması, talep edilen miktarda ürün, fiyat ve kalite garantisi verilememesi sektörü olumsuz etkilemekte ve “ithalat odaklı” çalışmaya zorlamaktadır.

Diğer taraftan, kereste, parke, palet, kontrplak ve diğer alt sektörler, tahsis imkânlarından faydalanamadığı gibi, küçüklü büyüklü bütün üreticiler aynı şartlarda ve ortamlarda ihaleye girmekte, neticede iyi planlanamayan ihaleler nedeni ile orta ölçekli firmaların ihtiyaçları karşılanamamakta ve bunlar da ithalat yolunu tercih etmektedir.

Bu durumda yapılabilecekler:

  • İlgili mevzuatta “uzun vadeli” satışlar veya tahsislerle ilgili bir engel bulunmadığı değerlendirilmektedir. Orman Genel Müdürlüğü Türkiye’de ilk planlı çalışmaya geçen kurumlardandır.
  • Bütün ormanlar “Orman Amenajman Planlarına” göre yönetilmektedir. Nerede, hangi türde ne kadar üretim yapılacağı, hangi ürünlerin elde edileceği, birkaç yıl değil, çoğu zaman 10-15 yıl öncesinden bellidir.
  • Bu durumda Orman Genel Müdürlüğü’nün sektörün; süre, kalite, kantite ve fiyat taleplerini karşılayacak bir üretim metoduna geçmesi, “alım garantili” veya “tedarik garantili” üretim yapması önünde bir engel bulunmamaktadır.
  • Bununla birlikte böyle bir mecburiyet olduğu yorumu hakim olursa Bakanlar Kurulu Kararı ile bir çözüm bulunması son derece kolay görünmektedir.

Diğer taraftan 4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 645 sayılı KHK ile; Orman Genel Müdürlüğü görev ve yetkilerinde yapılan değişikliklerin zamanın ihtiyaçlarına göre hazırlandığı, son derece akılcı ve kolay çözümler getirdiği değerlendirilmektedir.

Buna göre Orman Genel Müdürlüğü;

  • Orman ürünlerinin reklamını yapabilir. Orman ürünlerinin çevreye, sağlığa ve kırsal kalkınmaya katkılarının vurgulandığı reklam kampanyaları satışları önemli miktarda artıracaktır. Tekrar ifade etmek gerekirse “sürdürülebilir şekilde yönetilen ormanlardan” elde edilen ürünler; en çevreci, en doğal, en sağlıklı, en yerli ve yenilenebilir yapı ürünüdür. İklim değişikliği ile mücadelenin ve karbon depolamanın en etkin ve en kolay yolu mümkün olduğunca fazla ahşap malzeme kullanmaktan geçer.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve özellikle TOKİ ile işbirliğine gidilerek “kentsel dönüşüm projelerinde” ahşap kullanımına öncelik verilmesi sağlanabilir.
  • İlgili özel sektöre destek olmak için her türlü çalışmayı yapabilir.  Ekonomi ve Sanayi Bakanlığı ile birlikte yurt içinde ve yurt dışında danışmanlık yapabilir. Biyoenerji, biyoplastik gibi yeni ürünlerin geliştirilmesinde destek olabilir.
  • Satışların gerçek manada online yapılması işlemleri hızlandıracak, bürokrasiyi azaltacak ve maliyeti düşürecektir.
  • Satış için ihaleye çıkarılan emvalin küçük istifler yerine, büyük işletmelerin ihtiyacını karşılayacak partiler halinde hazırlanmasının önünde hiçbir hukuki engeli bulunmamaktadır. Orman Kanunun 30. Maddesi “mahalli ihtiyaçlara ve satış icaplarına göre uygun partiler halinde ayarlama mecburiyeti” getirmektedir. Satış icabı 5000 metreküplük bir partiyi gerekli kılıyorsa bunu yapmamanın hukuki altlığı bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, halen sayıları 8-9 bin civarında olduğu ifade edilen olan “hızar şerit ve atölyelerinin” korunması ve geliştirilmesi gerektiği aşikârdır. Ancak, küçük ölçekli atölyelerin tomruk işlemek yerine, keresteden daha ileri katma değerli ve işçilik ağırlıklı ürünler üretmesini temin etmek amacı ile ihale ortamlarının disipline edilmesi ve bir bütün olarak sektörün düzenlenmesi gerekmektedir.  Bu meyanda; bu işletmelerin bir ağ etrafında birleştirilmeleri, “Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği” çerçevesinde çalışmalar yapılmasının faydalı ve zaruri olduğu değerlendirilmektedir.

“Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçılar Birliği” tarafından hazırlanan “Ağaç ve Orman 2023 Projesi” ve Ocak 2013 tarihinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve TOBB Orman Ürünleri Meclisi tarafından organize edilen “Ormancılık Sektörünün Geleceği Arama Konferansı”  ormancılık sektörü için yeni ufuklar çizmiş ve imkânların görülmesinde önemli rol oynamıştır.

Yukarda tadat edilen ve herhangi bir teknik veya hukuki engel olmadığı değerlendirilen tedbirlerle; ihracat taahhütlerine girebilen, uzun vadeli yatırım yapabilen, istihdam oluşturan ve kar eden işletmelerin gelişmesine, neticede ormanlarımızın daha iyi bakıma tabi tutulmasına, istihdama ve kırsal kalkınmaya destek olunacaktır. Bu tedbirlerin alınması halinde orman ürünleri satışının en azından yüzde 20 oranında artacağı, ithalatın azalacağı, katma değerli üretim yapan işletmelerin daha karlı çalışacağı, vergi veren bir özel sektör işletmeciliğinin ortaya çıkacağı öngörülmektedir ki bu da hiç de azımsanmayacak bir netice olacaktır.

Sabri Avcı

Orman Yük. Müh.

TOBB Orman Ürünleri Sektörü Meclisi Başkan Yardımcısı

&

İsmail Belen

Orman Yük. Müh.-Kamu Yönetimi Uzmanı

FAO Akdeniz Ormancılık Komitesi Başkanı

Not: Orman ürünlerinin kullanım alanlarının arttırılması konusunda 2010 yılında TOKİ’ ye gönderilmek üzere hazırlanan yazı taslağı ekte takdim edilmektedir. (01.12.2015- İsmail Belen)

TOKİ AHŞAP

Geleceğe GÖNDERiler

Geleceğin, kişilerin hayalleriyle ve yaptıklarıyla şekilleneceğinin farkındayız. Herhangi bir şeyi daha iyiye götüreceğine inandığınız bir düşünceniz mi var? Herhangi bir konuda yeni bir fikriniz mi var? “Buldum” dediğiniz bir şey mi icat ettiniz? Heyecanınızı yürekten paylaşıyoruz. “Geleceğe GÖNDERi”lerinizi bizimle paylaşın, destek olalım! Lütfen görüş ve önerilerinizi gonder.carfu@gmail.com eposta adresi ile bizimle paylaşın. Köşe Yazıları bölümünde yazı […]