FSC EUDR Toplantısı

Avrupa Birliğinin Deforestation-Free Yönetmeliği şüphesiz ülkemizi ve sektörü yakından ilgilendiriyor. Bu hususa birincisi 15 Aralık 2022 tarihli olmak üzere önceki yazılarımda değinmiştim.

Sektörün daha iyi hazırlanmasına destek olmak amacıyla 20 Mart 2023 tarihinde İstanbul’da TOBB Orman Meclisi ve Kastamonu Entegre’yi ziyaret ettim.

Bunun ardından FSC ile irtibata geçtim. 23 Mart 2023 tarihinde yapılan toplantıya online olarak katılım sağladım.

Thank you for registering to our webinar “The EUDR & FSC”, which took place on 23^rd March 2023.  The webinar was a success: We had over 850 attendees during the presentations and a lively exchange in the webinar’s chat. If your question wasn’t answered during the live event, we plan to circulate a Q&A document with some of the most pressing questions from the chat soon – stay tuned! You can access the slides here and the recording here. Please feel free to pass these along to colleagues who may be interested. We would be delighted to see you in person at our “Wood you find it?” event, which will take place on 25^th April in Brussels. Register here: https://connect.fsc.org/upcoming-events/wood-you-find-it For more information about FSC’s reaction on the EUDR, please visit: https://fsc.org/en/newscentre/fsc-welcomes-the-new-eu-anti-deforestation-regulation

Ayrıca birincisi 3 Nisan 2023, ikincisi 7 Nisan 2023 olmak üzere iki önemli toplantı yaptık.

Neticede 25 Nisan 2023 Salı günü saat 14:00-16:00 arasında kapsamlı bir toplantı yapmaya karar verdik.

7 Nisan itibariyle bununla ilgili yazışmalara başladım.

Malumları olduğu üzere 2020’den bu tarafa uygulanmakta olan Avrupa Yeşil Mutabakatı(AYM)  (European Green Deal) Avrupa Birliği’ni (AB)  iklim açısından nötr hale getirmeyi amaçlayan bir dizi politika girişimidir.  AYM salt bir iklim politikası olarak değil; aynı zamanda ekonomik bir dönüşüm programı olarak kurgulanmıştır. Ülkemizin en önemli ticaret ve yatırım ortağı olan AB’deki gelişmelerin takibi büyük önem arz etmekte olup 2020 yılı itibarıyla 140 milyar dolarlık bir ticaret hacmi yakalanmıştır.

AYM kapsamında tüm politikalarını yeşil dönüşüm ve döngüsel ekonomi temelinde şekillendirmekte olan AB’deki gelişmelerin takibi ülkemizin ticaret ve sanayi başta olmak üzere tüm alanlardaki uygulamaları için hayati öneme sahiptir.

AYM’ nin bir unsuru olarak AB ormancılıkla ilgili bir dizi düzenleme hayata geçirmektedir. Ormanların biyolojik çeşitliliğin korunması, karbon depolanması, istihdam ve döngüsel ekonomideki rolüne özel vurgu yapan AB hem kendi sınırları içindeki, hem de tüm dünyadaki ormanların korunması ve sürdürülebilir yönetimi için önemli politika belgeleri geliştirmiş ve projeler uygulamıştır.

Bu kapsamda 2007-2021 yılları arasında gönüllü işbirliği anlaşmalarına (Voluntary partnership agreement-VPAs) dayalı olarak çalışan EU FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) uygulanmıştır. 3 Mart 2013 tarihinde AB Kereste Yönetmeliği (EU Timber Regulation-EUTR ) yürürlüğe girmiştir. 2019 yılında “Dünya Ormanlarını Korumak ve Eski Haline Getirmek için AB Eylemini Hızlandırma Yönetmeliği-Stepping up EU Action to Protect and Restore the World’s Forests” uygulamaya konmuştur.

Bu çabalara rağmen dünya genelindeki ormanların azalışı durdurulamamış, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) verilerine göre 1990-2020 yılları arasında toplam 420 milyon hektar orman tarım ve diğer alanlara dönüşmüştür.  Her ne kadar AB’ nin ormanları artış gösterse de, başka ülkelerden AB’ye ithal edilen ürünler üretildikleri yerde ormanlara çok önemli zararlar vermektedir. Genel olarak, dünyadaki ormansızlaşmanın dörtte birinin kahve ve kakao üretiminden kaynaklandığı hesaplanmakta olup, bütün dünyadaki kahvenin %50’den fazlası, kakaonun ise %60’dan fazlası AB’ye ithal edilmektedir.

Küresel orman kaybı önlenmeden, biyolojik çeşitliliğin korunması, Yeşil Mutabakat ve Döngüsel Ekonominin tüm unsurları ile birlikte hayata geçirilmesi imkânsız görüldüğünden AB daha radikal düzenlemelere gitmiştir. Bu çerçevede 2021 yılında AB Komisyonu tarafından hazırlanan “AB Ormansızlaşma ve Orman Tahribi İçermeyen Tedarik Zincirleri Yönetmeliği -EU Regulation on deforestation-and forest degradation free supply chains-EUDR ” 2022 yılında AB Parlamentosu ve AB Konseyi tarafından uygun bulunmuştur.

EUDR uygulamaya geçtiğinde EUTR ve FLEGT yönetmeliklerinin yerini alacak ve AB’ye ithal edilen veya buradan ihraç edilecek ve AB Ülkeleri içinde ticareti yapılacak birçok ürün için “üretildikleri yerde ormansızlaşmaya neden olmadıklarına” dair kanıt aranacak ve son kullanıcıya kadar olan tedarik zincirleri ve aşamaları kontrole tabi olacaktır. Bunun için de halen gönüllülük esasıyla uygulanmakta olan sertifikasyon süreçlerinin mecburi hale geleceği öngörülmektedir.

2024 yılı sonuna kadar uygulamaya geçmesi hedeflenen EUDR kapsamında palmiye yağı, sığır eti, kereste, kahve, kakao, kauçuk ve soya ticaretine dair kuralların büyük oranda değişmesi beklenmektedir. Bu temel ürünlere ilaveten çikolata, mobilya, baskılı kâğıt gibi ürünler de etkilenecektir.

AB Türkiye’ nin bu ürünlerdeki en büyük ticari ortağı konumundadır. Diğer taraftan AB tarafından alınan bu kararın yakın zamanda Dünya Ticaret Örgütü dâhil birçok uluslararası kurum ve ülke tarafından takip edileceği öngörülmektedir.

Muhtemel zorlukların belirlenmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi için sektörün bir bütün olarak hazırlanması gerektiği, bunun için kamu, özel sektör, sivil toplum kuruluşları, akademik çevreler ve ilgili tüm ulusal, uluslararası paydaşların katılımı ile bir Eylem Planı hazırlanmasının çok isabetli olacağı değerlendirilmiştir.

Bu çerçevede, sürecin başlamasına destek olmak amacıyla merkezi Almanya’da bulunan Forest Stewardship Council (FSC) irtibata geçilmiştir. 1993 yılında kurulmuş, kereste sertifikasyonu yoluyla dünya ormanlarının sorumlu yönetimini destekleyen, kar amacı gütmeyen, çok paydaşlı uluslararası bir kuruluş olan FSC tarafından geliştirilen “eko etiketler” ve “sertifikasyonlar”, 2013 yılından bu tarafa yürürlükte olan EUTR kapsamında birliğe yapılan orman ürünleri ve mobilya ticaretinde “gönüllülük esasına” göre yardımcı olmaktadır.

Türkiye’de tüm ormanlar devlet adına Orman Genel Müdürlüğünün (OGM) denetim ve gözetimi altında olup, sektörün ihtiyacı olan odun hammaddesi ağırlıklı olarak OGM tarafından tedarik edilmektedir.  OGM 2010’lu yıllardan itibaren FSC ile ormanlarını sertifikalı hale getirmiştir. Son yıllarda PEFC (Programmes Endorsement Forest Certification-Onaylanmış Orman Belgelendirme Programları) de etkin şekilde sektöre girmiştir. OGM tarafından yürütülen sertifikalandırma çalışmaları https://sertifikasyon.ogm.gov.tr/ adresinden şeffaf şekilde takip edilebilmektedir. Hem FSC, hem de PEFC ülkemizde son derece yaygın ve güçlü olan özel sektör tarafından da kullanılmakta olup, bu süreçlerin EUDR uygulamalarında yardımcı olacağı mütalaa edilmiştir.

Bu kapsamda FSC yetkilileri ile irtibata geçilmiş ve 25 Nisan 2023 Salı günü Saat: 14:00-16:00 (Türkiye Saati) arasında Zoom Platformu üzerinden, Türkçe-İngilizce simültane çeviri hizmeti de sağlanacak olan,  çevrimiçi bir toplantı yapılması konusunda mutabık kalınmıştır.