Türkiye, Bosna Hersek ve Arnavutluk’ tan sivil toplum kuruluşları bir araya gelerek DOST Platformu oluşturdu.
1 Haziran 2016 tarihinde Bosna Hersek’te Saraybosna Üniversitesi Orman Fakültesinin ev sahipliğinde atılan imzalar ile resmiyet kazanan dost platformunun hikayesi, Bosna Hersek ziyaretimizin detayları ve bundan sonra yapılabilecekler aşağıda mevcut.
“Doğa ve Ormancılık Sivil Toplum Kuruluşları Platformu” kısa adı ile “DOST Platformu” 1 Haziran 2016 tarihinde Saraybosna’da atılan imzalarla resmen kuruldu.
Türkiye’den 7, Bosna-Hersek ve Arnavutluk’tan birer STK’ nın imzası ile kurulan DOST Platformu’ nun temel gayesi doğa koruma ve ormancılık konuları başta olmak üzere çevre, biyolojik çeşitlilik, eğitim gibi konularda işbirliği yapmak olarak belirlendi.
Aslında konunun geçmişi 2014 yılına dayanıyor. 23 Aralık 2014 tarihinde yaptığımız bir toplantı ile http://www.gonder.org.tr/?p=1411 Türkiye’den 7 STK çeşitli konularda ortak hareket etme konusunda prensip kararı almıştı. Bu çerçevede bir proje teklifi hazırlayıp TIKA’ ya da sunmuştuk.
TIKA’ ya sunulan proje teklifi:
O zaman bunu takip etmek mümkün olmadı.
Sonrasında bunun uluslararası seviyeye çıkmasını tetikleyen süreç Arnavutluk’tan AlbaForest http://www.albaforest.com/ isimli STK’ nın başkanı Kıymetli Dostum Mehmet Metaj’ ın 19 Ocak 2016 tarihli mesajı ile başladı. Mehmet Bey 18 Ocak 2016 tarihinde FAO’ ya yazdığımız maile ithafen bize dönmüştü.
Mehmet Metaj’ ın İlk Mesajı ve Cevaben Yazılanlar:
Mehmet Beyle yazışmalarımız devam ederken Bosna Hersek’ten de bir yol arkadaşımızın olması gerektiğini düşündüm. Bosna Hersek benim için hep özel bir ülke oldu. Evladı Fatihan mefkûresi ile baktım.
Öncelikle sevgili kardeşim Azra Cosoviç’e açtım konuyu. O da Bosna Hersek Federasyonu Ormancılık Derneğinin http://www.usitfbih.ba/ bu yol arkadaşlığı için son derece uygun olacağını söyledi. Bu derneği ve ilgili arkadaşlarımızı yakinen tanıyordum. Orman Genel Müdür yardımcısı olarak çalıştığım yıllardan bu tarafa bir şekilde irtibatımız vardı. En son 1 Ekim 2014 tarihinde ÇEM Genel Müdürlüğünde misafir etmiştik.
Bu çerçevede hemen Genel Sekreter Azer Jamakoviç ile irtibata geçtim. Başta Başkan Ahmet LOJO olmak üzere heyet büyük bir memnuniyet ve istekle kabul ettiler teklifimizi. Hatta imza merasiminin Saraybosna’da yapılmasını teklif ettiler.
Uzun müzakereler sonucunda imzaya sunulacak metin üzerinde mutabık kaldık. Metnin hazırlığı esnasında yerli ve yabancı uzmanlarımızdan destek aldık. Aynı mekânı paylaştığımız Ayhan Çağatay ve Mehmet Kılınç dâhil olmak üzere; Ahmet Şendağlı, Serpil Acar, Mediha Haliloğlu, Erdoğan Özevren, Rüstem Kırış, Azra Kosovic, Mertkan Erdemli, GÖNDER Genel Sekreteri Özlem İritaş, Dr. Servet İritaş, Doç. Dr. Bedia Dinç, Prof. Dr. Aynur Aydın, Prof. Dr. Ayten Namlı, Av. Züleyha Belen, Mustafa Yurdaer, Ercan Kaptanoğlu, İlhami Aydın ve daha birçok arkadaşımızdan destek gördük.
İmzaya sunulacak metin ve taslak program belli olduktan sonra 2014 yılında yola çıktığımız arkadaşlarımızla tekrar görüştüm.
Ülkemizden GÖNDER Yönetim Kurulu Başkanı olarak bendeniz, Eşim kurucu üyemiz Av. Züleyha Belen, TOÇBİRSEN Yönetim Kurulu Başkanı Günay Kaya ve YTOD adına Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Doğdaş ile birlikte Bosna Hersek’e gitme kararı aldık. Bu seyahate sevgili oğlum Mustafa Belen de iştirak etti. Detaya geçmeden TOÇBİRSEN Genel Başkan Vekili Sabri Kızılkaya, Genel Başkan Yardımcısı İbrahim Ethem Gürsoy ve Genel Başkan Yardımcısı Nail Süngü’ yü hayırla yad etmem lazım.
Bu hazırlıklar ve programın netleşmesini müteakiben konuyu Dışişleri Bakanlığımız ve TİKA’ ya yazdık.
31 Mayıs 2016 Salı günü Ankara-İstanbul- Saraybosna rotası ile yola çıktık. Günay Kaya ve İbrahim Doğdaş ile İstanbul’da buluştuk.
İstanbul-Saraybosna arası yaklaşık bir buçuk saat sürdü. Gayet keyifli bir yolculuk oldu. Zaten Türk Hava Yolları ile uçuş gerçekten konforlu olur her zaman.
Saat 20:30 civarında Saraybosna Havaalanına indik. Küçük hoş bir havaalanı.
Valizleri alıp çıktığımızda Bosna Hersek Federasyonu Ormancılık Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Lojo, Genel Sekreter Azer Jamakoviç ve Nevres Alispahiç arabaları ile birlikte bizi bekliyorlardı.
Ardından Saraybosna Oteli’ ne geçtik. http://www.sarajevohotel.ba/ Kısa bir dinlenmeden sonra akşam yemeği için Saraybosna merkezdeki Başçarşı’ ya geçtik. https://tr.wikipedia.org/wiki/Ba%C5%9F%C3%A7ar%C5%9F%C4%B1
Hiçbir yabancılık hissetmedik. Bilakis gayet huzurlu, büyük bir özlemle beklediğimiz bir mekâna ve dostlara kavuşmanın mutluluğunu hissettik.
Çarşamba günü sabahtan programımız başladı. Saat 08:00 civarında otelden ayrıldık. Günlük programa uygun şekilde Saraybosna Kantonu Ormancılık Müdürü Nermin Demiroviç ile görüştük. Nermin burada erkek adı.
Sarajevo Canton Forestry Directorate – KJP Sarajevo šume d.o.o. Sarajevo, Ul Titova 7. 71000 Sarajevo, tel/fax: +38733219172, http://www.sarajevo-sume.ba/
Diğer taraftan Bosna Hersek’ in değişik bir idari yapısı var. Burada Dışişleri Bakanlığımızın web sayfasına http://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?d9c2b37b-7fa3-40ba-bacb-6b7170b6b4f0 ve Vikipedia ya https://tr.wikipedia.org/wiki/Bosna-Hersek_Federasyonu%27nun_kantonlar%C4%B1 referans vermek en iyisi. Kısaca özetlemek gerekirse Bosna-Hersek, biri Bosna-Hersek Federasyonu, diğeri Republika Srpska olmak üzere iki entite ile Boşnak, Hırvat ve Sırp olmak üzere üç kurucu halktan ve ayrı bir yönetimi bulunan Brçko Bölgesi`nden oluşmaktadır. Boşnak ve Hırvatların oluşturduğu Bosna-Hersek Federasyonu içerisinde ayrıca 10 kanton bulunmaktadır.
Bu ziyareti takiben aynı binada bulunan Bosna Hersek Ormancılık Ltd. Şti Müdürü Ahmet Sejdic’ i ziyaret ettik. (Public Company Bosnia-Herzegovina Forests Ltd. Sarajevo (JP Bosanskohercegovačke šume p.o. Sarajevo)
JP Bosanskohercegovačke šume p.o. Sarajevo, director Mr. Ahmet Sejdić, Ul. Titova 7., 71000 Sarajevo, https://www.facebook.com/bhsume/#, bhsume@bih.net.ba
Devamında Saraybosna Kantonu Ekonomi Bakanı Doc. Dr. Muharem Šabić ile görüşme planlanmıştı ancak cenazesi nedeniyle yerinde bulunmadığından görüşemedik. (Minister of Economics Sarajevo Canton)
Bu binadan ayrılmadan önce meslektaşlarımızın çalıştığı büroları ziyaret ettik. Bina girişinde hatıra fotoğrafı çektirdik.
Buradaki görüşmelere Türkiye ve Arnavutluk heyetine ilaveten
Takip edilecek hususlar:
Buradaki programı takiben Türkiye Cumhuriyeti Saraybosna Büyükelçiliğimizi ziyaret ettik. Büyükelçimiz Türkiye’ de olduğu için görüşmede bulunamadı, onun yerine Büyükelçi Yardımcımız Müsteşar bizi ağırladı. Son derece verimli ve sıcak bir görüşme oldu. Beraber hatıra fotoğrafı çektirdik.
Elçilik web sayfası: http://sarajevo.emb.mfa.gov.tr/ TİKA Ofisi web sayfası https://www.facebook.com/tika.saraybosna/?fref=ts
Bunu takiben de TİKA Saraybosna Ofisini ziyaret ettik. Çalışmalarımızı aktardık. TIKA Bosna Hersekte çok güzel çalışmalara imza atmış. Gerçekten gönülden tebrik ediyorum.
TİKA’ dan sonra saat 13:30 civarında Saraybosna Üniversitesi Orman Fakültesine geçtik. Burada Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mirza Dautbašić (Dean of Faculty of Forestry University of Sarajevo) bizi karşıladı. Burada kısa bir sohbet imkanı bulduk. Savaş esnasında Fakültenin ne hale geldiğini gördük.
Prof. Dr. Mirza Dautbašić, Ul. Zagrebačka 20, 71000 Sarajevo, http://sfsa.web.ba/v2/, info@sfsa.unsa.ba, eposta:mirzad@gmail.com
Ardından imza merasiminin yapılacağı salona geçtik.
Salonda gayet güzel bir hazırlık yapılmıştı. Öğrenciler, hocalar ve basın hazır vaziyette idi.
Burada AlbaForest, TOÇBİRSEN, Yeşil Türkiye, GÖNDER ve USİTFBİH temsilcileri olarak imzalarımızı attık. Birer konuşma yaptık. Anadolu Ajansı başta olmak üzere basın kendi çalışmasını yaptı. İmza merasimin ardından öğrenciler ile bir araya geldik.
Bunu takiben hep beraber Saraybosna Otelinde verilen kutlama yemeğine katıldık. Böylece resmi program tamamlanmış oldu.
İmza merasimi ve resmi kutlama yemeğine katılanlardan isimlerini kaydedebildiklerimi aşağıda sıraladım.
İkindi namazından sonra ise Bosna Hersek’ in Milli lideri Aliye İzzetbegoviç in kabrini, şehitliği ve müzeyi ziyaret ettik. Burada Delegasyonumuz adına TOÇBİRSEN Başkanı Günay Kaya; Mülk Suresini okudu.
http://www.muzejalijaizetbegovic.ba/tr/
https://www.facebook.com/Muzej-Alija-Izetbegovic-335549496529523/
Takibinde Orman Genel Müdürlüğü ve TİKA işbirliğinde çalışmaları devam eden Kent Ormanına gittik. Akşam hayli yoğun ve başarılı bir günü takiben otele döndük.
Kent Ormanı çalışmasına yanlış hatırlamıyorsam 2009 lu yıllarda başlamıştık. Hayli mesafe alınmış görünüyor. 2009 yılında Orman Genel Müdürü Osman Kahveci Başkanlığındaki heyetin görev raporu için: http://www.cem.gov.tr/erozyon/Files/faaliyetler/dis_iliskiler/Balkan_Ulkeleri/Bosna_Hersek/bosna_hersek_dokuman_gorev_raporu.pdf Kent Ormanı Bosna Hersek için hayati öneme sahip bir bölgeye planlanmış. Emeği geçen arkadaşlarımızı tebrik ediyorum. Diğer taraftan savaşın izleri gayet belirgin. Savaş zamanından kalma videolar var. Bir kaç tanesini derleme fırsatı bulduk. https://www.youtube.com/watch?v=HkpGzhM5Srg Bu videoda hedef alınan yer tam resimde durduğumuz yer. https://www.youtube.com/watch?v=FWjMhp5VKu4
Sekoya ağaçları ise ikinci dünya savaşından önce bir Bulgar Mühendis tarafından dikilmiş.
Takip edilecek konular:
2 Haziran da gayet erken başladı. Sabah saat sekizde minibüse bindik. USİTFBİH Genel Sekreteri Azer Jamakoviç’ in kaptanlığı ve rehberliğinde yola çıktık.
Önce yaklaşık bir saatlik yolculuğu takiben Zenica şehrine uğradık. Burada Doboj kantonu Şehirsel Planlama Ulaşım, İletişim ve Çevre Koruma Bakanı Fahrudin Brkiç ile görüştük. (Minister of Urban planing, Transport and Communication and Environmental Protection Zenica – Doboj Canton Mr. Fahrudin Brkić) Bakan Bey aslen Orman Mühendisi.
Ministarstvo za prostorno uređenje, promet i komunikacije i zaštitu okoline, Ul. Kučukovići 2, 72000 Zenica, http://www.zdk.ba/ministarstva/item/2986, min.prostorno@zdk.ba, Private e-mail: Fahrudin Brkic fahreb@gmail.com
Görüşmede Zenica-Doboj kantonu Orman Müdürü Nevzata Elezoviç (Zenica-Doboj Canton Forestry Administration Mrs. Nevzeta Elezović) ve Müdür Yardımcısı Samira Smailbegoviç de hazır bulundu. Nevzata Hanım savaşta eşini kaybetmiş.
Mrs. Nevzeta Elezović, Graduate Forestry Engineer, Uprava za šumarstvo Zeničko-dobojskog kantona, Ul. Kočevska čikma 1, 72000 Zenica, http://www.zdk.ba/kantonalna-uprava-za-sumarstvo, ku.sumarstvo@zdk.ba, Private e-mail: nevzeta_elezovic@hotmail.com
Ms. Samira Smailbegović, Graduate Forestry Engineer, Zenica-Doboj Forestry Directorate, Chief of Forestry Unit Tešanj (Municipality Tešanj),Mekiš bb, 74260 Tešanj, Tel/ +387 32 650 070 Fax/ +387 32 656 580, http://spdzdk.ba/teanj/, tesanj@spdzdk.ba, Smailbegović samira.s@spdzdk.ba
Zaman dar ziyaret edilecek mekan çok olunca oldukça hızlı davranmaya gayret gösterdik. Buradaki ziyareti hemen takiben Travnik şehrine hareket ettik.
Travnik’ de öncelikle Orta Bosna Kantonu Orman, Tarım ve Su Yönetimi Bakanı Salkan Merdzanic ve ekibi ile görüştük. (Minister of Forestry, agriculture and water menagement Central Bosnia Canton – Mr. sci. Salkan Merdžanić). Bakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Saliha Pašić Helja da hazır bulundu toplantımızda. Travnik bir dönem Bosna Hersek’ in başkenti olarak görev yapmış.
Ardından bir rehber önderliğinde Travnik kalesini gezdik.
Öğle namazını fiilen hizmette olan Camide kıldık.
Burada görüştüğümüz meslektaşlarımız:
Hava fena yağıyordu. Daha fazla dolaşmadan arabaya atladık ve Türbe kasabası üzerinden Donji Vakuf şehrine geçtik. Burada Orta Bosna Kantonu Orman Müdürü Vildan Bey ekibi ile birlikte bizi bekliyordu. (Central Bosnia Canton Forestry Directorate (ŠPD Srednjobosanske šume d.o.o. Donji Vakuf) – director Vildan Hajić, Graduate Mech. Engineer)
Oran Müdürlüğünde kısa bir değerlendirme toplantısı yaptıktan sonra beraberce öğle yemeğine geçtik. Boşnak böreği, Boşnak ayranı (yoğurt) ve diğer yemekler gerçekten harika idi.
Burası orman varlığı açısından oldukça zengin bir bölge. Orman Müdürü Vildan Bey de oldukça aktif bir ormancı. Belediye Başkanlığına aday olmuş. Türkiye ile son derece yakın ilişkileri var. Eşi tekstil tiareti ile uğraşıyor. Bursa İnegöl’ e sık sık geliyormuş. Buradaki tüm ormancılar Antalya’daki yangın eğitim merkezine gelmiş gibi.
director Vildan Hajić, Graduate Mech. Engineer. ŠPD Srednjobosanske šume doo Donji Vakuf, 770. Slavne brdske brigade 20, 70220 Donji Vakuf, e-mail: sumesred.bosne@bih.net.ba, private e-mail: Vildan Hajic hvildan@yahoo.com
http://www.sumesb.com.ba/, https://www.facebook.com/sumesbk/info/?entry_point=page_nav_about_item&tab=overview
Bundan sonra programa göre Pliva Gölü vardı ancak değiştirerek Ayvaz Baba’ yı ziyaret etmeye karar verdik.
Ayvaz Dede çok hoş bir hikaye. Ormancılık kültürü açısından incelenmesi lazım kesinlikle. Mekanı cennet olsun.
Ayrıca:
AJVATOVICA-AYVAZ DEDE İle İlgili Videolar
Çanakkale Gelibolu Milli Parkı ve diğer Milli Parklardaki uygulamalar için örnek alınabilecek veya işbirliği yapılabilecek bir ormancılık mekanı. Milli Park veya Tabiat Parkı statüsü tanınabilir. Ormancılık için son derece önemli bir hazine olarak değerlendirdik doğrusu
Dönüşte Bugojno şehrine uğradık. İkindi namazını Suudi bir Prenses tarafından yaptırılan Cami de kıldık. Akşam namazını ise Sultan Ahmet Camiinde kıldık. Buram buram Türkiye,Anadolu kokan bir cami. İmam ve müezzinin kıraatı da aynen bizim gibi. Yapacak çok iş var.
Sonra güzel bir salonda özel hazırlanmış bir Türk çayı içtik.
Ardından Novi Travnik ve Zenitsa üzerinden Saraybosnaya döndük.
Cuma günü sabah 09 00 gibi yola çıktık.
Sabah önce Konjic şehri yakınlarında, Yugoslavya Eski Başkanı Tito tarafından yaptırılan ve varlığı 1992 yılında bilenen nükler sığınağı bgezidk.http://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/titonun_gizli_siginagi Burası Neretva nehrinin kollarından birinin yanında.
Ardından Neretva nehrini takip ederek Mostar’ a doğru yola çıktık. Mostar doğrusu en fazla görmek istediğim yerlerden birisi idi.
Cuma namazına şehrin girişinde “Darul İlm Vakıf” Camiinde kıldık. Boşnakça olarak “Dzamija Bosanski Mudjahidi” yazıyor. Hutbe şekli ve cami dizaynı bizdeki ile aynı. Hanımlar da Cuma namazında idi. Bu vesile ile eşim de Cumaya katıldı.
Burada Mostar Orman Müdürü bize eşlik etti. Caminin hemen önünde Türk bayrağının da yer aldığı bir bina vardı ama tam irtibat sağlayamadık.
Namazı takiben şehir merkezine girmeden Sarı Saltuk Tekkesine gittik. Öğlen yemeğini de burada yedik.
Burada kayda aldığımız videolara şu adreslerden ulaşmak mümkün:
https://www.youtube.com/watch?v=9-127jtQOCw
Mostarda görüştüğümüz meslektaşlarımız:
Ardından şehir merkezine geldik. Meşhur Mostar köprünü ve etrafını ziyaret ettik. Burada bulunan Talebe Yurduna uğradık.
Akşama ise tekrar Konjic şehrine geldik. Gelirken yolda yangında tahrip edilmiş alanları da gördük. Bir yangın yönetim sistemine şiddetle ihtiyaç var.
Kojnik’te nihai değerlendirme yaptık. Ayrıca harika bir veda yemeği verildi.
Buradaki meslaktaşlarımız:
Uçağımız saat 09:00 da idi. Bu yüzden erkenden havaalanına geldik. Azer Bey ve Nevres Bey bizi yolcu ettiler. Havaalanında Fehmi Cıbız’ ın oğlu, sevgili kardeşimiz Salih Cıbız da geldi. Daha önceden niyetlenmiş ancak bir türlü görüşememiştik.
Türkiye’den TOÇBİRSEN Genel Başkanı Günay Kaya ve Yeşil Türkiye Ormancılar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Doğdaş ile birlikte çıktığımız seyahat gerçekten harika oldu. Arnavutluk’tan gelen Değerli Meslektaşımız Mehmet Metaj da dahil yol arkadaşlarımız çok güzeldi.
Ziyaret esnasında görüşülen konular ve verilen sözler şöyle sıralanabilir:
The Forest Sector in Bosnia and Herzegovina Preparation of IPARD Forest and Fisheries Sector Reviews in Bosnia and Herzegovina-22 January 2015- Analysis of the Forest Sector in Bosnia and Herzegovina EU funded project “Preparation of IPARD Forest and Fisheries Sector Reviews in Bosnia and Herzegovina”
Geleceğin, kişilerin hayalleriyle ve yaptıklarıyla şekilleneceğinin farkındayız. Herhangi bir şeyi daha iyiye götüreceğine inandığınız bir düşünceniz mi var? Herhangi bir konuda yeni bir fikriniz mi var? “Buldum” dediğiniz bir şey mi icat ettiniz? Heyecanınızı yürekten paylaşıyoruz. “Geleceğe GÖNDERi”lerinizi bizimle paylaşın, destek olalım! Lütfen görüş ve önerilerinizi gonder.carfu@gmail.com eposta adresi ile bizimle paylaşın. Köşe Yazıları bölümünde yazı […]