Yazılım Sanayi ve Yerlileştirme

“İleri Teknoloji Yerli Sanayi Ürünü” olarak Yazılımların Kamu Alımları İçindeki Yeri

 

Amaç

Bu yazı ilgili mevzuatına göre “ileri teknoloji yerli sanayi ürünü” olan “YAZILIMLAR” ın; Ülkemizin stratejik hedefleri, milli güvenliği, kamu alımları ve teşvikleri açısından değerlendirilmesi gayesi ile hazırlanmıştır.

Güncel Düzenlemeler

En güncel mevzuattan başlamak gerekirse; 24 Ocak 2018 tarihli Resmi Gazete ’de “Yerlileştirme Yürütme Kurulu ile ilgili 2018/1 Sayılı Başbakanlık Genelgesi” yayımlanmıştır. Ek:2018/1 Sayılı  Başbakanlık Genelgesi

Bu Genelge ile “sanayimizin ithalat bağımlılığını azaltacak, rekabet gücünü artıracak programların hayata geçirilmesini” hedeflenmektedir.

Bunun için Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı (Sayın Mehmet Şimşek) başkanlığında bir “Yerlileştirme Yürütme Kurulu” oluşturulmuştur. Sekretaryası Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı (Sayın Dr. Veysel Yayan)  tarafından yürütülecek bu kurulda; Bilim Sanayi ve Teknoloji, Ekonomi, Gümrük ve Ticaret, Kalkınma ve Maliye Bakanları yer alacaktır.

Bu kurulun çalışmaları ile yurt içi  sanayimizin uluslararası pazarlara entegre olarak geliştirilmesi, orta-yüksek ve ileri teknoloji ürünlerin sanayi ve ihracatımız içerisindeki payının artırılması hedeflenmektedir.

Bu Genelge ile paralel olarak Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından  yerli ve milli sanayiye destek kapsamında  5 odak sektör belirlenmiştir. Bunlar; kimya ve ilaç, gıda, yarı iletken elektronik ürünler, makine ve teçhizat, motorlu kara taşıtlarıdır. Öte yandan Sanayi 4.0 kapsamında stratejik önem taşıyan ve diğer odak sektörlerle yatay ilişki içerisinde olan BİLİŞİM VE YAZILIM sanayii de odak sektörler kategorisine dâhil edilmiştir. Bu sektörlerde yer alan ürünlerin, teşvik, koruma tedbiri, vergi indirimi, kaynak tahsisi ve muafiyet gibi politika araçları ile desteklenerek yerlileştirilmesi kapsamında 500 milyon liralık bir teşvik paketi hazırlanmıştır. http://www.gazetevatan.com/dugmeye-basildi-tarihi-hamle-500-milyon-lira–1138097-ekonomi/

İlgili mevzuatına göre YAZILIM bir sanayi ürünüdür.

Sanayi Sicil Kanunu ve Kamu İhale Kanununa Göre Durum

6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu’nda bu husus açık şekilde yer almaktadır.  Kanunun 1. Maddesinde  “sanayi işleri ve sanayiciler” tarif edilmiş olup, “bilişim teknolojileri ve yazılım üreten işletmeler de bu madde şümulüne girer” denilmiştir. Bu değişiklik 2017 yılında yapılmış olup, idarenin vizyonunu ve yaklaşımını net şekilde ifade etmektedir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun  “İdarelerce uyulması gereken kurallar” ın belirlendiği 63/c maddesi ile kamu kurumlarınca alınacak “orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri” için özel bir fiyat teşviki getirilmiştir.

Bu maddeye göre “…Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine  %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir” denilmektedir. Bu değişiklik de 2017 yılında yapılmıştır.

Kamu İhale Kurumu tarafından yayımlanan “Orta ve Yüksek Teknolojili Sanayi Ürünleri Listesi” ne göre Coğrafi Bilgi Sistemi Yazılımları dâhil birçok yazılım “İleri teknoloji” kategorisinde “KAMU ALIMLARINDA 4734 SAYILI KANUN KAPSAMINDA FİYAT AVANTAJI SAĞLANMASI ZORUNLU OLAN ÜRÜN LİSTESİ” içinde yer almıştır.

Lisanssız Yazılımlara Dair Başbakanlık Genelgesi

2008/17 sayılı ve “Lisanslı Yazılım Kullanılması” konulu Başbakanlık Genelgesine göre “Bilgisayar programlarının lisanssız kopyalarının kullanılması, hak sahibinin izni olmaksızın çoğaltılması, değiştirilmesi ve dağıtılması yasaktır”

YPK Kararları-Kalkınma Planları-Hükümet Planı

İlgili Yüksek Planlama Kurulu kararı çerçevesinde 5 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlanan “Türkiye Yazılım Sektörü Stratejisi ve Eylem Planı (2017-2019) “da aynı hususlara vurgu yapmaktadır.

Yazılımlar Ülkemiz için öncelikli konulardan olan e-Devlet’ in temel yapısını oluşturmakta olup, Türkiye’nin “2016-2019 Ulusal e-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı” nın kabulüne dair Yüksek Planlama Kurulu kararı 19 Temmuz 2016 tarihli Resmi Gazete’nin 2. mükerrer sayısında yayımlanmıştır. www.edevlet.gov.tr/

 

2014 yılında yayımlanan Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) çerçevesinde hazırlanan bu strateji ve eylem planı ile 4 Stratejik Amaç belirlenmiştir. Bunlar;

 

1. e-Devlet Ekosisteminin Etkinliğinin ve Sürdürülebilirliğinin Sağlanması
2. Altyapı ve İdari Hizmetlere Yönelik Ortak Sistemlerin Hayata Geçirilmesi
3. Kamu Hizmetlerinde e-Dönüşümün Sağlanması
4. Kullanım, Katılım ve Şeffaflığın Artırılması

 

2018 yılı Haziran ayında TBMM’ ye sunulması hedeflenen Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023) kapsamında;

1. Bilgi ve İletişim Teknolojileri
2. Dijital Ekonomide Meslekler ve Yetkinlikleri
3. Sanayide Dijitalleşme
4. E-Devlet Hizmetlerinin Geliştirilmesi
5. İnternet Girişimciliği başlıklı Özel İhtisas Komisyonları ve Çalışma Grupları oluşturulmuştur. http://www.gonder.org.tr/?p=6249

 

Halen görevde olan 65. Hükümet Programında konuyla ilgili olarak aşağıdaki hususlar yer almaktadır.

• e-Devlet çalışmalarının kurumlar üstü ve kurumlar arası düzeyde güçlü ve etkin bir koordinasyon içerisinde yürütülmesini sağlayacak yönetim ve organizasyon yapısının oluşturulması,
• Dijital Türkiye Projesi’ni hayata geçirerek, vatandaşların kamu kurum ve kuruluşlarına gitmeden tüm iş ve işlemlerini internet ortamında sonuçlandırmasının sağlanması,
• Yerel yönetim hizmetlerinin elektronik ortamda, ortak norm ve standartlarda sunulmasını sağlayacak ve e-Devlet Kapısına entegre edilen yerel yönetim hizmetlerinin sayısının artırılması,
• Yerel yönetimler de dâhil olmak üzere kamu kurumlarının, e-devlet hizmetleri sunumu amacıyla bilişim stratejilerini hazırlamalarının sağlanması.
• Yeni girişimlerin oluşması, şeffaf kamu yönetimi anlayışına katkı sağlanması ve daha fazla bilimsel çalışma yapılmasına imkân tanınması amacıyla, kamu kurum ve kuruluşlarının topladıkları ve ürettikleri verilerin, bilgi güvenliği tedbirlerini almak suretiyle, paylaşımının sağlanması.
• Elektronik kamu hizmetlerinin, vatandaşlara bütünleşik bir yapı içinde sunulması ve mükerrer bilgi talep edilmemesinin sağlanması.
• Kamu veri merkezlerinin bütünleştirilmesi ve etkin hizmet verilmesi amacıyla Kamu Bulutu Projesi’nin hayata geçirilmesi,
• Kamuda büyük veri uygulamalarının hayata geçirilmesi.

 

Avrupa Birliği içinde konu “Tek Dijital Pazar” başlığı altında takip edilmekte olup, Tek Dijital Pazar stratejisi, insanlara ve iş dünyasına dijital fırsatlar sunmayı ve Avrupa’nın dijital ekonomide  dünya lideri konumunu güçlendirmeyi amaçlamaktadır. https://ec.europa.eu/digital-single-market/

 

Mevzuat Değerlendirmesi

İlgili Kanunlar, Kalkınma Planları, Hükümet Programlar, Genelgeler ve uygulamalar çerçevesinde “e-Devlet” in Türkiye için hayati bir öneme sahip olduğu açık şekilde görülmektedir. E-Devlet’ in en önemli uygulama aracı yazılımlardır.

• Yazılımlar “ileri teknoloji sanayi ürünü” dür.
• 2018 itibari ile Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından “yerli ve milli sanayiye destek kapsamında” belirlenen “ODAK SEKTÖR” lerden birisidir.
• KİK tarafından yayımlanan “KAMU ALIMLARINDA FİYAT AVANTAJI SAĞLANMASI ZORUNLU OLAN ÜRÜN LİSTESİ” içinde yer almaktadır.
• “Kamu İhale Kanunu” na göre “yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine %15 oranında fiyat avantajı sağlanması”
• Yazılımların lisanssız kopyalarının kullanılması, hak sahibinin izni olmaksızın çoğaltılması, değiştirilmesi ve dağıtılması yasaktır.

 

 

Tablo 1  6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu nun İlgili Maddeleri

Madde 1 – (Değişik birinci fıkra: 18/6/2017-7033/3 md.) Bir maddenin vasıf, şekil, hassa veya terkibini makine, cihaz, tezgah, alet veya diğer vasıta ve kuvvetlerin yardımı ile veya sadece el emeği ile kısmen veya tamamen değiştirmek veya bu maddeleri işlemek suretiyle devamlı ve seri halinde imal veya istihsal eden yerlerle madenlerin çıkarılıp işlendiği yerler sanayi işletmesi, buralarda yapılan işler sanayi işleri ve buraları işletenler sanayici sayılır.  (Değişik ikinci fıkra: 18/6/2017-7033/3 md.) Devamlı ve seri halinde tamirat yapan müesseselerle elektrik veya sair enerji istihsal eden santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerleri ile bilişim teknolojisi ve yazılım üreten işletmeler de bu madde şümulüne girer. Madde 2 – (Değişik: 18/6/2017-7033/4 md.) Sanayi işletmelerinin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında tutulacak sanayi siciline kaydettirilmesi ve mukabilinde alınacak sanayi sicil belgesinin icabında salahiyetli memurlara ibraz olunması mecburidir. Sanayi işletmeleri üretim faaliyetine başlamadan önce sanayi siciline ön kayıt olmak zorundadır. Sanayi işletmelerine işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlemesi için sanayi siciline kaydolduğuna dair yazı, işyeri açma ve çalışma ruhsatı veren idareler tarafından aranır. Yeni açılan sanayi işletmeleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tanzim kılınacak beyannameleri faaliyete başladıkları tarihten itibaren 3 üncü madde uyarınca doldurup iki ay içinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına elektronik ortamda göndermekle mükelleftir

 

 

Tablo 2 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 63/c maddesi

c) (Değişik: 18/6/2017-7033/74 md.) Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine, %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir. Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine de %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir.

Yazılımların Kamu Alımları İçindeki Yeri