Bolaman-3 Şubat 2020

Bolaman Havzası coğrafi olarak Ordu ilinin 8 ilçesini[1]ve Tokat’ ın iki ilçesini kısmen veya tamamen içine almaktadır. “Ulusal Havza Yönetim Stratejisi” ile belirlenen 25 Ulusal Nehir Havzasından birisi olan “Doğu Karadeniz Havzası” nın “Ordu-Giresun Suları Alt Havzası[2]” sınırları içinde kalmaktadır.

Temel olarak Bolaman Çayı etrafında şekillenen Bolaman Havzası küçük ancak bağımsız bir havzadır. Bu haliyle “entegre havza yönetimi” gereklilikleri ve ilkelerinin tam olarak uygulanabileceği bir özellik taşımaktadır.

Bilimsel, hukuki, coğrafi ve idari gereklilikler nedeniyle “entegre havza yönetimi” hem dünya genelinde hem de ülkemiz özelinde önemli bir yer tutmaktadır.

Halihazırda Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından temsil edilen mülga Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan  Ulusal Havza Yönetim Stratejisi’nin vizyonu “Ülkemiz havzalarının eşgüdümlü, katılımcı ve ekosistem odaklı yönetimi ile havza kaynaklarını ve biyolojik çeşitliliğini korumak, geliştirmek, havzaların çevresel, ekonomik, sosyo-kültürel hizmet ve faydalarını sürdürülebilir olarak temin etmek suretiyle yaşam kalitesinin ve refah düzeyinin artırılmasına, ülkenin kalkınmasına gerekli katkıları sağlamak”` olarak belirlenmiştir.

Yine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanarak TBMM Genel Kurulunca onaylanan On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) “havza bazında yapılan plan, strateji ve eylem planları bir bütünlük içinde uygulamaya konulacaktır” hükmünü taşımaktadır.

Bolaman Havzası başta heyelan ve taşkınlar olmak üzere birçok problemle karşı karşıya kalmaktadır. Nüfusun önemli bir kısmı havza dışına göçmüştür. Tarımsal ve hayvansal üretim düşüş göstermektedir. Oldukça iyi yağış almasına rağmen yeterli altyapının olmayışı nedeniyle en küçük yağmurlar sel ve taşkına dönmekte, buna karşılık ciddi bir susuzluk yaşanmaktadır. Doğal kaynaklar yeterince korunamamakta ve sürdürülebilir şekilde yönetilememektedir. Havzanın ulaşım alt yapısı yetersizdir.

Neden Bolaman?

Havzada birçok kamu kurumu ve yerel idarelerce ciddi yatırımlar yapılmaktadır. Ancak bunların “eşgüdümlü, katılımcı ve ekosistem odaklı” olmayışı bu yatırımların etkisini azaltmakta, ömrünü kısaltmakta, bazen de heyelanlar gibi çeşitli doğal afetlerin tetikleyicisi olabilmektedir. Bu ise ciddi bir kaynak israfına neden olmaktadır.

Havzanın başta Ulusal Havza Yönetim Stratejisi ve Kalkınma Planlarında belirlenen öncelikler çerçevesinde planlı şekilde yönetilebilmesi için bir çok yerel ve ulusal çalışma yürütülmektedir.

Bu çerçevede 10 Mayıs 2019 tarihinde Ordu Milletvekilleri, Ordu Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı ve ilgili tüm birimlerin yetkililerinin katılımı ile Ordu Valiliğinde Bolaman Havzası ile ilgili kapsamlı bir değerlendirme toplantısı yapılmıştır.

Bolaman Havzası Projesi

Bu toplantının hemen ardından 15 Mayıs 2019 tarihinde Bolaman Havzasının üst sınırında yer alan Aybastı ilçesinde büyük bir heyelan[3] meydana gelmiş, onlarca konut yıkılmış ve bir mahalle tamamen tahliye edilmiş, konu Ülke gündemine taşınmış ve Cumhurbaşkanımız tarafından gerekli acil tedbirlerin hemen alınması, ayrıca buna benzer afetlerin bir daha yaşanmaması için çalışmalara başlanılması talimatı verilmiştir.

Bu gelişmeleri takiben, havzanın “entegre havza yönetimi” usul ve esasları çerçevesinde ele alınması ve bütün havzayı ihata edecek bir proje hazırlanmasına dair Ordu Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının 17.05.2019 tarih ve E.11274 sayılı yazısı Ordu Valiliğinin 21.05.2019 tarih ve 7591 sayılı yazı ile Tarım ve Orman Bakanlığına iletilmiştir.

Ordu Belediyesi Yazısı:17-Mayıs-tarihli-Ordu-Belediyesi-Yazısı-Resmi-mzalı

Ordu Valiliği Yazısı: 21-Mayıs-2019-Tarihli-BOLAMAN-Valilik-Yazısı

Ordu Büyükşehir Belediyesi ve Ordu Valiliğinin talebi Tarım ve Orman Bakanlığınca uygun görülmüş ve Bakanlık Makamının 31.05.2019 tarih ve 89257022-410 sayı ve “Bolaman Havzası Projesi” konulu yazısı ile Orman Kanunu’nun 58. Maddesi çerçevesinde çalışmalara başlamak üzere Orman Genel Müdürlüğü Toprak Muhafaza ve Havza Islahı Daire Başkanlığı koordinatör birim olarak görevlendirilmiştir[4].

Orman Kanunu’na ilaveten “Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 334/d maddesi Orman Genel Müdürlüğünü, 338/f 1-2 Maddeleri ise Toprak Muhafaza ve Havza Islahı Daire Başkanlığını “entegre projeler” konusunda yetkili ve sorumlu tutmaktadır[5].

Bakanlığın bu görevlendirmesi çerçevesinde 3-5 Temmuz 2019 tarihlerinde Ordu Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı ev sahipliğinde geniş katılımlı bir toplantı yapılmıştır. Ordu Milletvekilleri, Orman Genel Müdürü, Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı, Ordu Vali Vekili ve diğer yetkililerin katılım sağladığı bu toplantıda havza ile ilgili tüm kurumlar çalışmalarını ve projelerini ve hedeflerini paylaşmışlardır[6].  Bu sayede bölge bir bütün olarak ele alınmış, etkili ve verimli bir proje için başta Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili birimleri (OGM, DSİ, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü vb.), diğer Bakanlıkların (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı-Karayolları Genel Müdürlüğü), İçişleri Bakanlığı (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı), Ordu Valiliği, Ordu Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İlçe Belediyeleri ve Kaymakamlıkları ve ilgili sivil toplum kuruluşları ile birlikte hareket edilmesi zarureti üzerinde mutabık kalınmıştır.

Neticede, iklim değişikliğinin etkilerini de dikkate alarak  konunun kapsamlı bir entegre havza projesi olarak ele alınması kararına varılmış, bunun Orman Genel Müdürlüğü 2020 yılı yatırım programına alınması teklif edilmiş ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca da uygun görülerek 31 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlanan “7197 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu” ekinde yer alan Orman  Genel Müdürlüğü 2020 Yılı Yatırım Programında “Bolaman Havzası Entegre Projesi” şeklinde yer almıştır.

OGM 2020 Yılı Yatırım Programı

2020 Yılı Şubat ayı itibari ile yatırım programında yer alın projenin fizibilite hazırlığına başlanılacaktır.

Ulusal süreç bu şekilde devam ederken bir başka ve son derece  önemli bir gelişme daha olmuştur.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğünün 05.08.2019 tarih ve E.265727 sayılı ve “Dünya Bankası İklim Değişikliği Finansman Paketi Hazırlık Çalışmaları” konulu yazısı hem Tarım ve Orman Bakanlığına hem de doğrudan Orman Genel Müdürlüğüne iletilmiş ve proje önerileri istenmiştir.

Bu teklif üzerine, ulusal seviyede hazırlıkları devam eden “Bolaman Havzası Entegre Projesi” nin teklif edilmesi kararı verilmiş ve Orman Genel Müdürlüğünün 09.08.2019 tarihli ve ardından 26.08.2019 tarih ve E.1623981 sayılı ve “Bolaman Çayı Havzası Rehabilitasyon Projesi için Dünya Bankası ile İşbirliği” konulu yazıları ile konu Hazine ve Maliye Bakanlığı Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğüne iletilmiştir.

OGM’ nin 09.08.2019 tarihli yazısı: OGM den Hazineye

OGM’ nin 26.08.2019 tarihli-Genel Müdür İmzalı Yazısı: OGM nin Hazineye olanDünya Bankası ile ilgili yazısı

Orman Genel Müdürlüğünün 09.08.2019 ve 26.08.2019 tarihli yazılarında süreç değerlendirilmiş, 2021-2027 yılları arasında ilgili tüm kurumların katılımı ile uygulanması öngörülen Proje için toplamda 300 milyon Dolar bir kaynak düşünüldüğü ifade edilmiş ve ayrıca aşağıdaki hususlara değinilmiştir.

Ülkemiz kamu yatırımlarının finansmanında kendi iç kaynaklarına ilaveten çeşitli dış kaynaklar da kullanmakta ve bu çerçevede birçok kurumla işbirliği yapmaktadır. Bu kurumlardan birisi Dünya Bankası’ dır. Bir finans kaynağı olmasının yanında, “afet yönetimi, iklim değişikliği ve iklim değişikliğine uyum kapsamında doğa temelli alt yapılar ve yatırımlar, su kirliliği, ormancılık, gıda güvenliği, biyolojik çeşitlilik, kırsal kalkınma, yoksullukla mücadele, su temini ve hıfzıssıhha, tarımda su kullanımı vb. gibi” birçok konuda “ihtisas kurumu” olarak işlev görmektedir.

Bununla beraber, Dünya Bankası talebe bağlı olarak projeler hazırlamakta ve finansman sağlamaktadır. Günümüz şartlarında Dünya Bankası kredilerinin diğer alternatiflerine kıyasla son derece ekonomik olduğu, “Bolaman Çayı Havzası Rehabilitasyon Projesi” nin hazırlanması ve uygulanması aşamasında Dünya Bankası ile işbirliği yapılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

Dünya Bankası bu konuda teknik olarak oldukça tecrübeli durumda olup, daha önceden ilgili kurumlar ile birlikte “Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi” ve “Doğu Anadolu Su Havzası Rehabilitasyon Projesi” gibi projeleri hazırlayıp başarı ile uygulamıştır. Ayrıca diğer kurumlarla koordinasyon, proje hazırlanması, bütçelendirme ve uygulama aşamalarında Dünya Bankasının olumlu rol oynayacağı değerlendirilmektedir.

Daha önceki gelişmeler ve taraflarla yapılan görüşmelerin devamı olarak ortaya çıkan Orman Genel Müdürlüğünün teklifi Hazine ve Maliye Bakanlığınca da uygun görülmüş ve yürümekte olan ulusal sürece ilaveten Dünya Bankası ile de görüşmeler başlamıştır.

Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğünce koordine edilen süreç çerçevesinde Dünya Bankası teknik uzmanlarından oluşan bir heyet Orman Genel Müdürlüğü ve ilgili diğer kurumların yetkilileri ile 18-21 Kasım 2019 tarihlerinde ülkemize gelmişlerdir.

Bu çerçevede 19 Kasım 2019 tarihinde Ordu Büyükşehir Belediyesi Başkanlığında ilgili tüm tarafların katılımı ile kapsamlı bir bilgilendirme toplantısı yapılmıştır[7].

Ardından saha incelemeleri gerçekleştirilmiş, bilahare Ankara’da değerlendirme toplantıları yapılmıştır.

Sürecin devamı olarak 3 Ocak 2020 tarihinde Ordu Valiliğinde hazırlık toplantısı yapılmıştır. Ordu Valisi ev sahipliğinde gerçekleşen toplantıya, Ordu Büyükşehir Belediyesi Başkanı, Orman Genel Müdürlüğü yetkilileri, ilçelerin Kaymakamları ve Belediye Başkanları, kamu kurumları yetkilileri ve sivil toplum kuruluşları katılmıştır[8].

Dünya Bankasının ikinci heyeti 9-16 Ocak 2020 tarihlerinde gelmiş olup, bu misyonda Ankara’da Orman Genel Müdürlüğü ev sahipliğinde toplantılar yapılmış, kurumların nihai proje önerileri gözden geçirilmiştir.

Bu toplantılara;

1. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı
2. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
3. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü
4. Ordu Valiliği- Ordu Tarım ve Orman İl Müdürlüğü
5. Ordu Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı OSKİ Genel Müdürlüğü
6. Tarım ve Orman Bakanlığı
   1. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü
   2. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
   3. Orman Genel Müdürlüğü yetkilileri katılım sağlamıştır.

No	Name-Surname	Position	Institution/Ministry	General Directorate	Department	Email
1	Kemal Yılmaz	Provincial Director	Governorship of Ordu	Provincial Directorate of Agriculture and Forestry		kemal_yilmaz@tarimorman.gov.tr
2	Recai Gündüz	Division Director	Governorship of Ordu	Provincial Directorate of Agriculture and Forestry		recai.gunduz@tarimorman.gov.tr
3	Zekeriya Atasever	Division Director	Governorship of Ordu	Provincial Directorate of Agriculture and Forestry		zekeriya.atasever@tarimorman.gov.tr
4	Necati Salman	Agricultural Engineer	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Agricultural Reform	Department of Research Projects	necati.salman@tarimorman.gov.tr
5	Tülin Teker	Team Leader	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Agricultural Reform		tulin.teker@tarimorman.gov.tr
6	Ayşe Toptan	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department  of Nursery and Seed	aysetoptan@ogm.gov.tr
7	Erda Celer	Forest Engineer	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Foreign Relations, Training and Research	erdaceler@ogm.gov.tr
8	Fatma Sinem SADİOĞLU	Head of Department	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Soil Conservation and Watershed Reclamation	fatmasinemsadioglu@ogm.gov.tr
9	İbrahim Ergüven	Head of Department	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Soil Conservation and Watershed Reclamation	ibrahimerguven@ogm.gov.tr
10	Kaan Toptan	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Forest-Village Relations	kaantoptan@ogm.gov.tr
11	M. Metin Avşaroğlu	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Afforestation	mehmetmetinavsaroglu@ogm.gov.tr
12	Mehmet Ehlil	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Non-Wood Forest Products and Services	mehmetehlil@ogm.gov.tr
13	Mehmet Koç	Head of Department	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Foreign Relations, Training and Research	mehmetkoc@ogm.gov.tr
14	Ramazan Balı	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Non-Wood Forest Products and Services	ramazanbali@ogm.gov.tr
15	Salih Demirel	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Soil Conservation and Watershed Reclamation	salihdemirel@ogm.gov.tr
16	Sıtkı Eraydın	Forest Engineer	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry		sitkieraydin@ogm.gov.tr
17	Yaşar Sönmez	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Soil Conservation and Watershed Reclamation	yasarsonmez@ogm.gov.tr
18	Yavuz Döner	Forest Engineer	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Soil Conservation and Watershed Reclamation	yavuzdoner@ogm.gov.tr
19	Yusuf Kurt	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Forest-Village Relations	yusufkurt@ogm.gov.tr
20	Yusuf Ziya Ergene	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Forestry	Department of Soil Conservation and Watershed Reclamation	yusufziyaergene@ogm.gov.tr
21	İsmail Belen	Senior Expert of Agriculture and Forestry (Forest Engineer)	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Nature Conservation and National Parks		ismailbelen52@gmail.com
22	Burhan Fuat Çankaya	Division Director	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Water Management	Department of Watershed Management	burhanfuat.cankaya@tarimorman.gov.tr
23	Deniz Yılmaz Aşık	Expert	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Water Management	Department of Watershed Management	yilmazasik.deniz@tarimorman.gov.tr
24	Özlem İritaş	Senior Expert of Agriculture and Forestry (Environmental Engineer)	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Water Management	Advisor to the General Manager	oiritas@gmail.com
25	Serdar Özcan	Expert	Ministry of Agriculture and Forestry	General Directorate of Water Management	Department of Flood and Drought Management	serdar.ozkan@tarimorman.gov.tr
26	Ali Sercan Peker	Deputy Head of Department	Ministry of Agriculture and Forestry	State Hydrolic Works	Department of Project and Construction	aspeker@dsi.gov.tr
27	Egemen Gürsoy	Deputy Head of Department	Ministry of Agriculture and Forestry	State Hydrolic Works	Department of Project and Construction	egemen@dsi.gov.tr
28	Hülya Kesmük Yücel		Ministry of Agriculture and Forestry	State Hydrolic Works	Department of Surveying, Planning and Allocations
29	Murat Çavuşoğlu		Ministry of Agriculture and Forestry	State Hydrolic Works	Department of Surveying, Planning and Allocations	mcavusoglu@dsi.gov.tr
30	Ahmet Sağlam	Head of Department	Ministry of Transport and Infrastructure	General Directorate of Highways	Department of Road Constraction	asaglam2@kgm.gov.tr
31	Emine Balaban	Deputy Regional Director	Ministry of Transport and Infrastructure	General Directorate of Highways	Deputy Regional Director of Highways (Responsible for Ordu province)	ebalaban@kgm.gov.tr
32	Emrah Uslu	Division Director	Ministry of Transport and Infrastructure	General Directorate of Highways	Division Director of Road Constraction	euslu2@kgm.gov.tr
33	Murat Gönenli	Regional Director	Ministry of Transport and Infrastructure	General Directorate of Highways	Regional Director of Highways (Responsible for Ordu province)	mgonenli@kgm.gov.tr
34	Doğangün Çiflik	Deputy Director General	Ordu Metropolitan Municipality	OSKI-Ordu General Directorate of Water and Sewerage Administration		dciflik@oski.gov.tr
35	Mehmet Çiçekçi	Division Director	Ordu Metropolitan Municipality	OSKI-Ordu General Directorate of Water and Sewerage Administration		m.cicekci@oski.gov.tr
36	Serdar Çatakçı	Strategy and Budget Expert- Deputy Head of Agriculture Department	Presidency	Strategy and Budget Office	GENERAL DIRECTORATE OF SECTORS AND PUBLIC INVESTMENTS – Department of Agriculture	serdar.catakci@sbb.gov.tr
37	Canan Yıldız	Infrastructure Specialist	The World Bank	Ankara		myurtkuran@worldbank.org
38	Stavros Papageorgiou	Senior Natural Resource	The World Bank	Washington		spapageorgiou@worldbank.org
39	Thanh H. Pa	Analyst	The World Bank	Washington		tha3@worldbank.org
40	Thiery Davy	Senior Water Specialist	The World Bank	Washington		tdavy@worldbank.org

Toplantıların devamında 16 Ocak 2020 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü, ardından 28 Ocak 2020 tarihinde ise Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Sektörler ve Kamu Yatırımları Genel Müdürlüğü Tarım Dairesi ile görüşmeler yapılmıştır.

Bütün bu sürecin sonunda Orman Genel Müdürlüğü 2020 Yılı Yatırım Programında yer alan “Bolaman Havzası Entegre Projesi” fizibilite raporunun hazırlıklarına başlanılması kararı alınmıştır.

Bu fizibilite raporunun hem ulusal (Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı- Projede yer alacak diğer kurumların kendi gereklilikleri), hem de uluslararası (Dünya Bankası, FAO vb.) standartları karşılayacak şekilde yapılması, diğer taraftan Dünya Bankasınca istenilen Çevresel ve Sosyal Kriterleri içermesi gerekmektedir.

Ayrıca projenin 2021 yılında uygulamaya geçeceği dikkate alındığında ilk 18 aylık yatırım-satın alma planı ihtiyacı bulunmaktadır.

3 Şubat 2020 tarihi ile durum aşağıdaki gibidir:

• Daha önceki yazışmalar ve gelişmeler çerçevesinde Dünya Bankası üst tavan en fazla 300 milyon dolar olacak şekilde bir kredi paketi uygulanabileceğine dair görüş beyanında bulunmuştur. Bu husus Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından da olumlu karşılanmıştır.
• Şu aşamada belirtilen standartlarda fizibilite raporlarının hazırlanmasına başlanması gerekmektedir.
• Kesin bir ifade ve karar belirtilmemiş olmakla birlikte Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Sektörler ve Kamu Yatırımları Genel Müdürlüğü Tarım Dairesi proje ile ilgili çeşitli endişelerini dile getirmiştir.
• Fizibilite hazırlıklarına başlanılmadan bu endişelerin giderilmesi ve her kurum için tavan bütçe tutarının belirlenmesi faydalı olacaktır.
• Gerek Orman Genel Müdürlüğünce teklif edilen tutar ve yıl, gerekse Hazine ve Maliye Bakanlığınca ve Dünya Bankasınca ön mutabakat sağlanan tutar 7 yıl için 300 milyon Dolardır.
• Son misyon toplantısında ön mutabakat sağlanan kurum sayısı 4 adet olup (Orman Genel Müdürlüğü, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü) yedi yıllık bir süre dikkate alındığında ve kurumlara eşit bütçe verileceği kabul edildiğinde yıllık 300 milyon/7 yıl/4 kurum = 10.7 milyon Dolar gibi bir bütçe çıkmaktadır.
• Bu miktar bu kurumlarca zaten harcanmaktadır. Getirilen modelle hem finansman daha ucuza temin edilmiş olacak, hem de dünya standartlarında uygulama yapılacaktır.
• Ayrıca bu çalışma öncelikle ülkemiz için, ardından dünya için örnek olma hüviyeti taşıyacaktır. Ulusal Havza Yönetimi Stratejisi ve Kalkınma Planlarında yer alan tüm hususlar istatistiki olarak ölçülebilecek ve değerlendirilebilecek bir alanda uygulamaya geçirilecektir. Seçilen havzanın eşgüdümlü, katılımcı ve ekosistem odaklı yönetimi sağlanacaktır.
• Bu proje ile Türkiye’ nin öncelikleri, bölgenin talepleri ve gerçekleri dikkate alınarak yıllardır hedeflenen “entegre havza projesi” hazırlanacak ve hayata geçirilecektir. Burada dile getirilen itirazlar ve endişeler için izahata ihtiyaç duyulmaktadır.
• Bugüne kadar gelen süreçte havzanın tüm paydaşları bir araya getirilmiş ve öneriler makul seviyede tutulmuştur.
• Fizibilite hazırlığı esnasında önerilen her projenin uygunluk (relevance), yapılabilirlik (feasibility), sürdürülebilirlik (sustainability) şartları detaylı şekilde değerlendirilecek ve müştereken karar verilecektir.

Yapılması gereken;

1. Hazine ve Maliye Bakanlığı ev sahipliğinde yapılacak bir toplantı ile konunun değerlendirilmesi ve proje tavan bütçesinin ve kurumlara verilecek paraların ve şartlarının belirlenmesi
   1. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı-
   2. Tarım ve Orman Bakanlığı
      1. OGM
      2. DSİ

• TRGM

1. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
   1. Karayolları Genel Müdürlüğü
2. Bu şartlar çerçevesinde Dünya Bankası ile mutabakat sağlanması
3. Fizibilite raporu ve diğer raporlar için ihaleye çıkılması
4. Projelerin onayı
5. Yıllık yatırım programlarında yer alması
6. Uygulama

[1] Ordu-Aybastı, Çamaş, Çatalpınar, Fatsa, Gölköy, Gürgentepe, Kabataş, Korgan Tokat-Reşadiye, Başçiftlik

[2] 2013 yılında hazırlanan “Doğu Karadeniz Havza Koruma Eylem Planı” ile bu havza “Ordu-Giresun Suları, Harşit Çayı, Trabzon Suları ve Rize-Artvin Suları” şeklinde 4 alt havzaya ayrılmış olup, Bolaman Havzası “Ordu-Giresun Suları Alt Havzası” içinde yer almaktadır.

[3] https://www.sabah.com.tr/gundem/2019/05/16/cumhurbaskani-erdogan-ordudaki-heyelan-hakkinda-vali-seddar-yavuzdan-bilgi-aldi

[4] Madde 58 –(Değişik: 5/11/2003-4999/11 md.) Orman rejimine dahil veya yeniden orman tesis edilecek yerlerde havza bazında yapılacak ağaçlandırma, erozyon ve sel kontrolü, çığ ve heyelanların önlenmesi, ekosistemlerin korunup geliştirilmesi ve havzada yaşayan insanların hayat şartlarının iyileştirilmesi faaliyetleri, Çevre ve Orman Bakanlığının koordinatörlüğünde ilgili kuruluşlarla birlikte hazırlanan entegre projeler halinde uygulanır.

[5] 334/d maddesi “d) Orman sınırları içinde veya orman sınırları dışında her türlü arazide; ağaçlandırma, erozyon kontrolü, ormanla ilgili mera ıslahı, çölleşme ile mücadele, sel ve çığ kontrolü çalışmalarını yürütmek, entegre havza projeleri yapmak ve uygulamak”

338/f-1-2 maddeleri  ”  1) Su havzalarında kaliteli ve azami miktarda su elde etmek, erozyonu önlemek, sel, çığ ve taşkınları kontrol altına almak, toprak, su ve bitki dengesini korumak amacıyla ilgili birimlerle işbirliği halinde ve katılımcı anlayış çerçevesinde hazırlanan entegre havza ıslahı ana planının gerektirdiği iş ve işlemleri yapmak veya yaptırmak, 2) Entegre havza ıslahı projelerini uygulamaya koymak ve planda yer alan yatırımları izlemek, değerlendirmek, proje bilgilerini ilgili birimlere raporlamak ve gerektiğinde yapılmasını sağlamak,

[6] https://www.ordu.bel.tr/haberler-42277-7o4ko4r4wkut5cgg-hilmi_guler_dugmeye_basti

[7] https://www.ordu.bel.tr/haberler-42696-odjzbivtb5n3k0qj-bolaman_havzasi_projesi_bolgenin_kaderini_degistirecek

[8] https://www.ordu.bel.tr/haberler-42833-tamxwrnmeqoq0a4u-bolaman_havzasi_kurtuluyor