Global Forest Resources Assessment 2020- Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi (FRA)

Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi (FRA) FAO tarafından her beş yılda bir hazırlanmaktadır. Bu raporla dünya ormanları ve ormancılığı bir bütün olarak değerlendirilmektedir. http://www.fao.org/forest-resources-assessment/en/

Bu çerçevede hazırlanan ” 2020 Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi Raporu-Global Forest Resources Assessments 2020″ da dair ilk veriler 7 Mayıs 2020 tarihinde kamuoyu ile paylaşılmıştır. http://www.fao.org/forest-resources-assessment/2020/en/

Raporda yer alan bilgiler, İsmail Belen tarafından, aşağıdaki gibi özetlenmiştir.

1- Tüm dünyada 4,06 milyar hektar orman bulunmaktadır. Bu dünya kara alanının üçte birine tekabül etmektedir. Dünya ormanlarının yarısından fazlası (yüzde 54) sadece beş ülkede bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla Rusya Federasyonu, Brezilya, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin’ dir. Ormanların %20’si Rusya’da, %12’si Kanada’dadır.

2- Dünya ormanları azalmaktadır. 1990-2020 yılları arasında toplam 178 milyon hektar orman alanı tahrip edilmiştir. Türkiye’nin toplam kara alanı 78 milyon hektar, toplam ormanı 22,6 milyon hektardır. Bununla birlikte orman tahribinde önceki yıllarla kıyasla azalma görülmektedir. Ormanlar Afrika’da ve Güney Amerika’da azalmakta, buna karşılık Asya ve Avrupa’da artmaktadır.

Türkiye’nin ormanları artmaktadır. Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre 1973 yılında 20, 199 milyon hektar olan orman alanı, 2018 yılında 22,622 milyon hektara çıkmıştır. (İlave Not: İsmail Belen)

Dünyadaki orman alanının yüzde doksan üçü (3,75 milyar ha) doğal olarak yenilenen ormanlardan oluşmakta ve yüzde 7’si (290 milyon ha) ekim veya dikim yoluyla elde edilmektedir.

Endüstriyel plantasyonlar, küresel orman alanının yüzde 3’ünü oluşturmaktadır. Tüm dünyada yaklaşık 131 milyon hektar endüstriyel plantasyon ormanı bulunmaktadır. Bunların büyük bir kısmı Güney Amerika’dadır.

Dünya genelinde “korunan alan statüsüne sahip” orman alanı tahmini 726 milyon hektardır. Güney Amerika yüzde 31 ile korunan alanlarda en yüksek orman payına sahiptir.

Dünya genelinde tahmini 1.11 milyar ha birincil orman (primary forest-bakir orman) bulunmaktadır. Brezilya, Kanada ve Rusya Federasyonu – dünyanın birincil ormanının yarısından fazlasını (yüzde 61) barındırmaktadır.

2015 yılında tüm dünyada toplam 98 milyon hektar orman alanı yangından etkilenmiştir. Bu yangınlar daha çok Afrika ve Güney Amerika’ da görülmüş, mevcut ormanların %4’ü yanmıştır.

Türkiye’de 2009-2018 periyodunu kapsayan 10 yıllık zaman diliminde yılda ortalama 5.465 hektar orman yanmıştır. Bu toplam alanın %0,024 düne tekabül etmektedir. (İlave Not: İsmail Belen)

Dünya ormanlarının yüzde yetmiş üçü kamu mülkiyetindedir,
Yüzde 22’si özel mülkiyete sahiptir ve geri kalanının mülkiyeti ya “bilinmeyen” ya da “öteki” olarak sınıflandırılmıştır (ikincisi esas olarak mülkiyetin tartışmalı olduğu ya da geçiş yaptığı ormanları içermektedir).

Dünyanın toplam ağaç serveti düşmektedir. 1990’da 560 milyar m3 olan toplam ağaç serveti 2020’de 557 milyar m3’e düşmüştür.

Öte yandan, küresel olarak ve tüm bölgelerde hektar başına düşen servet artmaktadır. 1990 yılında hektar başına 132 m3 servet 2020 yılında 137 m3’e yükselmiştir. Birim alanda en fazla servet Güney ve Orta Amerika ile Batı ve Orta Afrika’nın tropikal ormanlarındadır.

Orman Genel Müdürlüğü 2018 yılı verilerine göre Türkiye’ nin toplam orman serveti 1972 yılında 935 milyon metreküp iken 2018 yılında 1,6 milyar metreküpe çıkmıştır (1.658.120.000 m3) . 2018 itibariyle 22 621 935 ha orman olduğu dikkate alındığında Türkiye ormanlarının birim alan-hektarda bulunan serveti 73 m3 olarak hesaplanmaktadır. (İlave Not: İsmail Belen)

Dünya ormanlarında yaklaşık 606 gigaton (1 gigaton= 1 milyar ton) canlı biyokütle (yer üstü ve yer altı) ve 59 gigaton ölü odun vardır.

Ormanlarda depolanan karbonun %44′ ü canlı biyokütlede, %45’i orman toprağında, geri kalan kısmı ile ölü odunlarda, toprağa dökülmüş ibre ve yapraklarda bulunur. Ormanlardaki toplam karbon stoğu 1990’da 668 gigatondan 2020’de 662 gigaton düşmüştür. Aynı dönemde 1 hektarda depolanan karbon 159 tondan 163 tona yükselmiştir.

Küresel olarak, yaklaşık 1.15 milyar ha orman öncelikle odun ve odun dışı orman ürünleri üretimi için kullanılmaktadır. Ek olarak, 749 milyon ha, genellikle üretim ağırlıklı olmak üzere çok amaçlı kullanılan ormanlardır.

Dünyadaki ormanların yaklaşık yüzde onu, 424 milyon ha, biyolojik çeşitliliğin korunması amaçlayan “korunan orman alanları” olarak ayrılmıştır.
Diğer taraftan ormanlarının korunan alanlar olarak ayrılması trendi son yıllarda düşüş göstermeye başlamıştır.

Öncelikle toprak ve suyun korunması için belirlenmiş orman alanı artmaktadır. Dünya genelinde tahmini 399 milyon ha orman, öncelikle toprağın ve suyun korunması için için ayrılmıştır. Bu amaç için tahsis edilen orman alanındaki artış oranı son yıllarda büyük bir artış göstermiştir.

Dünya çapında 186 milyon hektarlık bir orman rekreasyon, turizm, eğitim, araştırma ve kültürel ve manevi alanların korunması gibi sosyal hizmetler için tahsis edilmiştir. Bu orman kullanımı için belirlenen alan 2010 yılından bu yana yılda 186.000 hektarlık bir oranda artmıştır.