Bal Üretim Ormanları Nereden Çıktı? Amacı Ne İdi? Nereye Geldi?

Ülkemizde ticarete konu olan bal üretimi y?ll?k ortalama 70.000 ton civar?nda olup, bunun yakla??k %25 i çam bal? ?eklinde do?rudan ormanlar?m?zdan elde edilmektedir.

Kestane, ?hlamur, akasya, orman gülü, ahlât gibi orman a?aç ve a?açç?klar?ndan ve orman say?lan alanlardaki otsu bitkiler ve çiçeklerden elde edilen bal üretimi de dikkate al?nd???nda toplam bal üretiminin büyük bir k?sm?n?n; ormanlardan elde edildi?i hesaplanmaktad?r.

Orman Genel Müdürlü?ünce 2008 y?l?nda ba?lat?lan “bal üretim ormanlar?” çal??mas?n?n ba??ndan itibaren görev alm??t?m. Bu yaz? ile bu süreçte yapt?klar?m?z?, ya?ad?klar?m?z? payla?mak istedim.

Küçükken, yani 1970’li y?llarda,  “karakovan” dedi?imiz kovanlarla bal üretildi?ini hat?rlar?m. Özellikle kom?umuz Celal Emmi (amca!) bu i?in merakl?s? idi.  Sar?cal?’ y? da  (yaban ar?s?) iyi tan?rd?m. S?k s?k i?neleri ile muhatap olurduk!

1980’ li y?llarda kom?ular?m?z gezginci ar?c?l?k yapmaya ba?lad?. Tazvara’ dan Osman Amca (K?pçak Osman!) çocuklar? ile beraber bu i?i yaparlard?. Sonra oldukça yayg?nla?t?.

Üniversite hayat?m boyunca ve meslekte çal??maya ba?lad?ktan sonra ar?c?larla pek irtibat?m olmad?. ?ebinkarahisar ve Alucra’ n?n, tabi ki memleketim Ordu’ nun güzel ballar?n? yedik, ormanc? karde?lerim Veli ve Duran’ ?n üretti?i ballar harika idi mesela,  ama insanlar nelerle u?ra??yor, ne gibi zorluklar? var diye pek de merak etmedim!

Ar?c?larla ilk resmi irtibat?m yan?lm?yorsam 2006 y?l?nda oldu. Bakanl?k Özel Kalem Müdürü idim o zamanlar. Marmaris’te bir yang?n olmu? ve ar? kovanlar? yanm??t?. Yang?ndan ar?c?lar? mesul tutan biz ormanc?lar ar?c?lar? ormana sokmamaya karar vermi?tik.

2007 y?l?nda Orman Genel Müdür Yard?mc?s? olarak çal??maya ba?lad?ktan hemen sonra ar?c?larla görü?meye ba?lad?k! Bir hayli dertlilerdi! Ormanc?lar ar?c?lar? ormanlara almakta oldukça gönülsüz davran?yorlard?, çam bal? ormanlar?nda silvikültür müdahaleleri yapmakta ?srarl? idik.

Kurum içinde yapt???m?z uzun haz?rl?klardan sonra 25 Aral?k 2008 tarihinde “Ormanc?l?k ve Ar?c?l?k” konulu ilk toplant?m?z? yapt?k.

Orman Genel Müdürlü?ü olarak 1997 y?l?nda ba?lat?lan ‘Ormanlar?n Çok Amaçl? Fonksiyonel Planlanmas?’ uygulamas? çerçevesinde daha önceleri bir plan dahilinde olmay?p geli?i güzel yürütülen ‘Ormanlardan Bal Üretimi ‘çal??malar? plan dahiline al?nm??, öncelikle Mu?la Orman Bölge Müdürlü?ü kapsam?ndaki k?z?lçam ormanlar?n?n bir k?sm? çam bal? üretimi amac?yla Basral? Ormanlar ??letme S?n?f? olarak ayr?lm?? ve bu amaca yönelik i?letilmeye ba?lanm??t?.  Ancak ülke genelinde ve Çambal? sahalar?nda problem devam ediyordu!

Ar?c?l?k konusu esas itibari ile Tar?m Bakanl???n?n konusu idi. Bu itibarla Tar?mc?larla da görü?mek zarureti vard?.

17–18 Ocak 2009 tarihlerinde, Tar?m ve Köy ??leri Bakanl???n?n organizasyonunda, Genel Müdürlü?ümüz, özel sektör ve sivil toplum kurulu?lar?n?n üst düzey temsilcilerinin kat?ld??? “Ar? ve Ar?c?l?k Sektörel ??birli?i ve Ortak Ak?l Toplant?s?” yap?ld?. Sektörün payda?lar? ile kar??la??lan sorunlar? tart???ld?. Bu sorunlar?n çözümüne yönelik merkez ve ta?ra te?kilat?n?n görü? ve önerileri al?narak  yol haritas? belirlendi.

Bunun devam?nda 12 Mart 2009 tarihinde tüm te?kilata bir tamim yay?nland?. Tamimde;

• Ormanc?l?k faaliyetleri esnas?nda (rehabilitasyon , üretim, a?açland?rma b.) özellikle a?açland?rma amaçl? makineli i?leme esnas?nda  ar?c?l?k için uygun yonca ,korunga, peygamber çiçe?i , geven, karahindiba, püren, yak?otu, beyaz ball?baba, ormangülü, defne , keçiboynuzu gibi otsu ve odunsu bitkilerin korunmas?na itina gösterilece?i,
• Özellikle ar?c?l???n yap?ld??? bölgelerde a?açland?rma, rehabilitaston, suni tensil çal??malar?nda yang?n emniyet ?eritlerinde yeti?me muhiti özelliklerini dikkate alarak akasya, akçaa?aç, ?hlamur, kestane, okaliptüs gibi uygun  türlerin kar???ma kat?lmas?na önem verilece?i,
• Genel Müdürlü?ümüzce yap?lacak fidan üretimlerinde ar?c?l?k için faydal? kestane, akasya, ?hlamur gibi türlere öncelik verilece?i,
• Gerek amenajman ve silvikültür planlar?n?n yap?m? a?amas?nda ar?c?lardan ve sektör temsilcilerinden gelen talepler dikkate al?nacak ve fonksiyonel ve çok amaçl? planlama ilkeleri çerçevesinde talepler planlar?m?za i?lenece?i,
• Ege ve Akdeniz bölgesinde özellikle Mu?la, ?zmir, Antalya ve Mersin Orman Bölge Müdürlü?ü sahalar?nda k?z?lçamda konaklayan çam pamuklu ko?nilinin( marchalina hellenca) yay?l?? alanlar?na zarar verecek uygulamalar?nda imtina edilece?i hususlar? Bölge Müdürlüklerine talimatland?.

Nisan  2009 tarihinde Mu?la’da Orman Genel Müdürlü?ü ve Türkiye Ar? Yeti?tiricileri Birli?i’nin ortakl???nda “K?z?lçam Sahalar?nda Çam Bal? Üretiminde Kar??la??lan Sorunlar ve Çözüm Önerileri” konulu panel düzenlendi.

Bu panele zaman?n E?itim Daire Ba?kan? De?erli Dostum Abdullah Büber ile gitmi?tik.  Bu çal??malar?m?z Genel Müdürlükteki baz? arkada?lar?m?zca ho? kar??lanm?yordu haliyle. “Çiçek, böcek” i?leri olarak de?erlendiriliyor ve panele kat?lmam?z bile memnuniyetsizlik olu?turuyordu.

Hatt?zat?nda ar?c?l?k konusu “E?itim Dairesi” nin de?il ba?ka bir Dairemizin konusu idi. Biz Abdullah Beyle birlikte zorluyorduk!

25 May?s 2009 tarihinde, biraz daha bürokrasi a??rl?kl? bir talimat yaz?ld? bölgelere.  Bu yaz? ile 2007 öncesi duruma dönülmesi tehlikesi ortaya ç?kt?.

Ar?c?l?k ve ormanc?l?k konusu inand???m ve çözmeye kararl? oldu?um bir konu idi. Öncelikle en güvendi?im arkada?lar?m?zdan biri olan Orman Yüksek Mühendisi Hülya K?l?ç’ ? münhas?ran bu konuda görevlendirdik. Ve çal??malara ba?lad?k!

12 Aral?k 2009 tarihinde Genel Müdür imzal? bir talimat yay?nlad?k.

Bu kez Genel Müdürlü?ümüz d??? kurumlardan itirazlar geldi. 2 Mart 2010-Ar?c?l?kla ?lgili Bakan ?mzal? Yaz? ile konuyu tamamlad?k! Bu yaz? için Kurum temsilcilerinin paraflar?n? almak kolay olmad? haliyle. ?nsan her ?eyi oldu?u gibi payla?am?yor!

Bu ?ekilde “hukuki altl?k” tamamlanm?? oldu. Bunu takiben önce bilgilendirme, di?er bir ifade ile “kapasite geli?tirme” ard?ndan uygulama projelerine ba?lad?k.

Ülkemizdeki ar?c?l?k faaliyetlerinde Ordu’ lular?n büyük bir a??rl??? vard?r. Bu yüzden öncelikle Ordu’da çal??malara ba?lad?k.

18 ?ubat 2010 tarihinde, Giresun Orman Bölge Müdürü de?erli dostlar?m Ahmet Ceylan ve Ünye ??letme Müdürü ?lyas Özdemir ile birlikte Ünye Orman ??letme Müdürlü?üne ba?l? Fatsa, Kumru, Korgan ??letme ?efliklerini ziyaret ettik ve ?lçe yetkililerini bilgilendirdik. 18 ?ubat 2010 Ünye Fatsa Kumru Korgan

15 Mart 2010 tarihinde Ar? Yeti?tiricileri Merkez Birli?i ile birlikte Ordu’da tüm ar?c?lar?n kat?ld??? bir bilgilendirme toplant?s? yapt?k. 15 Mart 2010-Ordu

24-26 May?s 2010 tarihlerinde Fatsa’da “Ar?c?l?k ve Ormanc?l?k Faaliyetleri” konulu hizmetiçi e?itimimizi yapt?k.         24 May?s 2010-Fatsa-Ar?c?l?k ve Ormanc?l?k E?itimi

Konunun bilimsel esaslara, taraflar?n isteklerini ve ormanlar?n sürdürülebilir yönetimine uygun ?ekilde icra edilebilmesi için Hacettepe Üniversitesi,  Türkiye Ar? Yeti?tiricileri Merkez Birli?i ve Orman Genel Müdürlü?ü aras?nda bir protokol haz?rlad?k. Taraflarca imzalanan protokol 21.07.2010 tarihinde Bakanl?k Makam?nca da onayland?.

OGM-Hacettepe Üniversitesi-TAB Ar?c?l?k Protokolü-2010

Bunlar? takiben tüm yurt genelinde çal??malar ba?lad?, dünyaya duyuruldu, vatanda?lar?m?z?n problemleri k?smen de olsa çözüldü.

Orman Genel Müdürlü?ünün görevlerinin yeniden belirlendi?i,  4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazetede yay?mlanan 645 say?l? Kanun Hükmünde Kararname ile “ar?c?l?k” konusu tamamen hukuki altl??a kavu?turuldu.

Bu faaliyetlerin tamam? http://balormani.ogm.gov.tr/ isimli web sayfas? kanal? ile tüm Türkiye ile payla??ld?. 4 May?s 2014 tarihi itibari ile sayfa hala yay?nda!

Bu yaz?y? kaleme ald???m 4 May?s 2014 saat 06:00 itibari ile geriye bakt???mda büyük bir ba?ar? görüyor ve eme?i geçenlere te?ekkür etmek istiyorum. Bu meyanda;

• Konuyu en üst seviyede sahiplenen Orman ve Su ??leri Bakan? Veysel Ero?lu’na,
• Zaman?n Orman Genel Müdürü, ?imdinin Karabük Milletvekili Osman Kahveci’ye,
• Zaman?n E?itim Daire Ba?kan? Abdullah Büber’e, Silvikültür Dairesi Ba?kan? Mustafa K?l?ç’a, Orman ?daresi ve Planlama Dairesi Ba?kan? Mustafa Yurdaer’e, zaman?n Odun D??? Orman Ürünleri ?ube Müdürü, ?imdinin Odun D??? Ürün ve Hizmetleri Dairesi Ba?kan? Fuat ?anal’a, zaman?n E?itim ?ube Müdürü Hüseyin Sop’a
• Zaman?n Orman Harita ve Fotogrametri Müdürü Cemil Ün ve Ekibine, web sayfas?n? en iyi ?ekilde hayata geçiren Bas?n Mü?aviri Emin ?imdi ve Bilgi ??lem ?ube Müdürü Ercan Kaptano?lu ve ekiplerine,
• Bütün çal??malarda inan?lmaz eme?i geçen Orman Yüksek Mühendisi Hülya K?l?ç’a
• Türkiye Ar? Yeti?tiricileri Merkez Birli?i Ba?kan? Bahri Y?lmaz ve Yönetim Kurulu Üyelerine,
• Konunun bilimsel taraflar?n? olgunla?t?ran Prof. Dr. Kadriye Sorkun ve Prof. Dr. Sibel Silici’ye,
• Arazi çal??malar?nda h?zl? ?ekilde hareket eden zaman?n Giresun Bölge Müdürü Ahmet Ceylan, Bolu Bölge Müdürü S?rr? Köstereli ve Eski?ehir Bölge Müdürü Mahmut Ayd?n’ a,
• ?simlerini burada zikredemedi?im di?er de?erli dostlar?ma te?ekkür ediyorum.

Tabi ki her çal??man?n, projenin eksikleri olabilir, ele?tiriye tabi olabilir. Biz  “bal üretim ormanlar?” çal??mas? ile;

• Ormanc?l?k ve ar?c?l?k faaliyetlerini hukuki temele kavu?turmay? ve düzenlemeyi,
• Çam bal? sahalar?ndaki problemleri halk?m?z ve ormanlar?m?z lehine çözmeyi,
• Ülkemizin biyolojik çe?itlili?ini ve ormanlar?m?z? korurken, daha fazla ekonomik de?er üretmeyi, g?da güvenli?ine ve ekonomik kalk?nmaya destek olmay?,
• Dünya çap?nda geçerli bir “orman bal?” markas? ortaya ç?karmay?, kaliteli ve sertifikal? bal üretimine ve ticaretine destek olmay?,
• Keresteden elde etti?imiz gelir  gibi önemli bir gelir kayna?? olu?turmay? hedeflemi?tik.

Kimisi ba?ar?ld?, kimisi bekliyor! Nasip!

Bu yaz?n?n resimli PDF Hali ?çin

Ar?c?l?k ve Ormanc?l?k-GONDER-4 May?s 2014

?smail Belen, 4 May?s 2014