Kamu ve özel sektrörden ayrı olarak “üçüncü sektör” şeklinde tanımlanan kooperatifçilik oldukça önemli bir faaliyet kolu.
2016 itibari ile 7 milyar civarında olan dünya nüfusunun yaklaşık bir milyarı, diğer bir ifade ile yedide biri kooperatif üyesi. Ülkemizde ise yaklaşık 80 milyon nüfusu karşılık 8 milyon kooperatif üyesi var. Bu miktar dünya ortalamasının oldukça altında. Diğer bir ifade ile dünya nüfusunun %14’ü, Ülkemizin ise %10′ u kooperatif üyesi.
Daha önceden iki yazıda kooperatifçilik konusuna değinmiştim.
Bunlar;21 Aralık 2015 tarihli ve “Dünya Kooperatifçilik Günü (mü)?” http://www.gonder.org.tr/?p=4051 ve 29 Mart 2015 tarihli “Yeşil Ordu’nun Mavi Ladinleri” http://www.gonder.org.tr/?p=1671 başlıklı yazılardı.
Bu yazıda mevzuat ve kurumsal yapılanmaya değinmek istiyorum.
Kooperatifçilik konusu Ülkemiz mevzautında oldukça önemli bir yere sahip.
1961 Anayasasının 51. Maddesinde; “Devlet, kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır.” ifadesinin yer alması kooperatifçiliğin gelişmesi için devleti daha aktif ve sorumlu duruma getirmiştir.
Halen yürürlükte olan 1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda, en üst düzeyde kooperatifçiliğin geliştirilmesi benimsenmiştir. Anayasamızın 171. maddesi, Devlete, milli ekonominin yararlarını dikkate alarak öncelikle üretimin artırılması ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alma görevini vermiştir. http://koop.gtb.gov.tr/kurumsal/tarihce
Kooperatifçilikle ilgili önemli Kanunlardan bazıları.
Kurumsal yapılanma açısından baktığımızda Kooperatif bir nevi ticari faaliyet olduğundan ağırlıklı olarak Ticaretle ilgili Bakanlıkların uhdesinde yer almış. Günümüzde Kooperatifçilikle ilgili temel bakanlık , Gümrük ve Ticaret Bakanlığı.
2011 yılında kurulan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, “Esnaf ve sanatkârlar ile kooperatifçiliğe ilişkin politikaları, ilke ve hedefleri ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak belirlemek, stratejiler geliştirmek, sonuçları izlemek ve değerlendirmek, Şirketler, kooperatifler ve ticaret sicili memurlukları ile esnaf ve sanatkâr sicil kayıtlarıyla ilgili hizmetleri yürütmek ve bunları denetlemek” ile görevlendirilmiş.
Bu Bakanlığın Ana Hizmet Birimi olarak kurulmuş olan Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü var. “Kooperatifçiliğe ilişkin politikaları, ilke ve hedefleri ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak belirlemek, stratejiler geliştirmek, uygulamak, sonuçlarını izlemek ve değerlendirmek” görevi bu Genel Müdürlüğe verilmiş.
Ayrıca;
Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ilaveten Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da son derece önemli bir role ve yetkiye sahip. Zaten kooperatifçilik ağırlıklı olarak tarımsal bir faaliyet görünüyor. Dünyadaki ve ülkemizdeki kooperatfilerin önemli bir bölümü tarım ve ormancılık alanında faaliyet gösteriyor.
Kooperatiflerin kendi kendilerini temsil etmeleri için de düzenlemeler getirilmiş. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, “Türkiye Milli Kooperatifler Birliği ve Danışma Kurulu” oluşturulmasını hükmetmiş. Buna göre;
Uluslararası Raiffeisen Kooperatifleri Birliği | |
Avrupa Birliği Tarım Koooperatifleri Birliği | |
Uluslararası Kooperatifler Birliği
ne üye. Uluslararası faaliyetler konusunda http://www.gonder.org.tr/?p=4051 linkinden faydalanılabilir. |
Geleceğin, kişilerin hayalleriyle ve yaptıklarıyla şekilleneceğinin farkındayız. Herhangi bir şeyi daha iyiye götüreceğine inandığınız bir düşünceniz mi var? Herhangi bir konuda yeni bir fikriniz mi var? “Buldum” dediğiniz bir şey mi icat ettiniz? Heyecanınızı yürekten paylaşıyoruz. “Geleceğe GÖNDERi”lerinizi bizimle paylaşın, destek olalım! Lütfen görüş ve önerilerinizi [email protected] eposta adresi ile bizimle paylaşın. Köşe Yazıları bölümünde yazı […]