Ormanlarda madencilik faaliyetleri
Ülkemizin üçte biri ormanlarla kaplı. Maden kaynaklarının önemli bir bölümü orman sayılan alanlarda yer alıyor.
Böyle olunca ormanlar, ormancılar ve madencilerin yakın işbirliği içinde çalışması gerekiyor.
Madencilik faaliyetleri temel olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının uhdesinde. Bu bakanlığın bağlı kuruluşları olan Metin Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ilgili birimler. MTA daha çok araştırma sahasında çalışıyor.
Mevzuat olarak 3213 Sayılı Maden Kanunu ana mevzuatı oluşturuyor. Ayrıca Maden Yönetmeliği de var.
Ormanla ilgili hususlar 6831 Sayılı Orman Kanunu ile düzenlenmiş. Orman Kanununun 16. maddesi devlet ormanlarındaki madencilik faaliyetlerini düzenliyor.
Madde 16 – (Değişik birinci fıkra: 10/6/2010-5995/19 md.) Devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zorunlu; tesis, yol, enerji, su, haberleşme ve altyapı tesislerine, fon bedelleri hariç, bedeli alınarak Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilir.
Ancak, temditler dahil ruhsat süresince müktesep haklar korunmak kaydı ile Devlet ormanları sınırları içindeki tohum meşcereleri, gen koruma alanları, muhafaza ormanları, orman içi dinlenme yerleri, endemik ve korunması gereken nadir ekosistemlerin bulunduğu alanlarda maden aranması ve işletilmesi, Çevre ve Orman Bakanlığının muvafakatine bağlıdır.
Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin; baraj, gölet, liman ve yol gibi yapılarda dolgu amaçlı kullanacağı her türlü yapı hammaddesi üretimi için yapacağı madencilik faaliyetleri ile zorunlu tesislerinden bedel alınmaz.
Ruhsatname veya imtiyaz almış olanlarla, ruhsatname veya imtiyaz alacaklar, işe başlamadan evvel çalışma sahalarını orman idaresine haber vermeye ve ormana zarar gelebilecek hallerde, orman idaresinin göstereceği tedbirleri almaya ve yapmaya mecburdurlar.
(Ek fıkra: 26/5/2004-5177/34 md.) Madencilik faaliyetlerinin ve faaliyetlerle ilgili her türlü yer, yol, bina ile tesislerin hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine ait ormanlarda veya özel ormanlarda yapılmak istenmesi halinde Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilebilir. Bu takdirde kullanım bedeli, kullanım süresi, yapılan bina ve tesislerin devri gibi hususlar genel hükümlere uygun olarak taraflarca tespit edilir.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/19 md.) Madencilik faaliyetlerinin sona ermesi neticesinde idareye teslim edilen veya terk edilen doğal yapısı bozulmuş orman alanları rehabilite edilir. Rehabilite maksadı ile bu alanların orman yetiştirilmek üzere inşaat, yıkıntı ve hafriyat atıkları ile doldurularak ağaçlandırmaya hazır hale getirilmesi için büyükşehir mücavir
alanlarında büyükşehir belediyelerine, diğer yerlerde ise il ve ilçe belediyelerine bedeli karşılığında izin verilebilir.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/19 md.) Maddenin uygulanması ile ilgili tanım, şekil, şart ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Kanun gereğince çıkarılan ORMAN KANUNUNUN 16 NCI MADDESİNİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ detayları belirlemiş.
Madencilik faaliyetleri çevre açısından zorlayıcı unsurlar içerdiğinden ÇED kapsamına giriyor. Bu çerçevede 2872 Sayılı Çevre Kanunu da bir çok düzenleme getiriyor.
Çevre Kanunu çerçevesinde yayımlanan ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ bağlayıcı unsurlar içeriyor. ÇED’le ilgili mevzuatı tamamlamadan madencilik faaliyetine başlamak mümkün değil. ÇED için ormanlar ve diğer ilgili yerlerden gerekli izinlerin alınması lazım.
Aslında madencilik konusunda Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının, Tarım ve Orman Bakanlığının ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının çok yakın işbirliği içinde çalışması lazım.
