FİZAN’IN GÜNEYİ, AFRİKANIN KURU YAYLASI… NİJER- Emre Çomaklı

 

Birkaç kere gitti?im Nijer’in ba?kenti Niamey ve ülke hakkındaki izlenimlerimi sizinle paylaşmak isterim…

Bat? Afrika’da en geni? topraklara ve en az nüfusa sahip, cumhuriyetle idare edilen üçte ikisi çöllerle kaplı bir ülke NİJER…

Kuru ve sıcak bir iklimin sürdüğü Nijer’de, yıllık yağış miktarı 500 milimetreyi pek geçmediği biliniyor. Öyle ki, yağışlar bazen yere ulaşmadan buharlaşmakta… Çoğu yerde gündüz sıcaklığı 33°C ile 40°C arasında olup, daha aşağıya pek düşmüyor.

Nijer topraklar?n?n önemli bir k?sm?n? Büyük Sahran?n çölleri meydana getirmektedir. Ülke geni? bir yar?-çöl ve kuru (k?raç) bir yayla görünümündedir. Ülke topraklar? ortalama 360 m yüksekli?inde olup, orta ve kuzey bölgeler daha yüksektir. Kuzeyden güneye ülke ortas?ndan geçen Air Massif Da?lar?, ortalama 900 m yüksekli?inde olup baz? yerleri 1800 metreye kadar ula??r. Gréboun Da?? 2000 m ile ülkenin en yüksek noktas?d?r. Çöllerin hâkim oldu?u kuzey bölgelerde daha çok s???r, keçi ve koyun yeti?tirilmektedir. Ayn? zamanda ülke ekonomisinin kaderini de?i?tiren uranyum madenleri de bu bölgededir.

Nüfusun en kalabal?k oldu?u bölge ise bat? Afrika’n?n en büyük nehri olan Nijer nehrinin uzad??? koridordur.

Resim: Nijer nehrinden görünüm (E.Çomakl?)

Halk?n?n %99 u Müslüman olan ülkede bir de ?slam üniversitesi bulunmaktad?r. Toplam nüfusun % 56’s?n? Hausa, % 20’sini Djerma, % 10’unu Fulan? ve % 8’ini Tuareg kabileleri te?kil eder. Resmi dilin Frans?zca oldu?u bu ülkede büyük ço?unluk Frans?zca bilmemekte kendi yerel dillerini konu?maktad?r. Okullar?n yetersizli?i ve donan?ms?z olu?u e?itim faaliyetlerini zorla?t?rm??t?r. Öyle ki okuma yazma oran? %5 civar?ndad?r.

Resim: Ba?kent’te bir kasaba okulu (E.Çomakl?)

Nijer topraklar?n?n sadece % 3’lük bir bölümü ekime elveri?li olmas?na kar??n nüfusun %95 lik k?sm? tar?m ve hayvanc?l?kla u?ra??r. Tar?msal ürün olarak özellikle Milet ad? verilen hububatlar yiyecek kayna?? olarak önemli hatta temel besin kayna?? da denilebilir… Hangi kö?esine gidersek gidelim birkaç ki?iyi milet haz?rlarken gördük…

Resim: Milet haz?rlayan bir köylü (E.Çomakl?)

Nijer, ayr?ca et üretiminden de büyük gelir elde etmektedir. Bal?kç?l?k önemli bir gelir kayna??d?r.

Resim: Tar?msal faaliyetler sadece sulaman?n yap?labildi?i Nijer nehri korunda yap?lmaktad?r

 

Demiryolu ?ebekesinin olmay??? ve karayollar?n?n da düzensiz oldu?u ülkede en önemli ula??m yolu Nijer nehridir. Nijer Nehrinde ula??m ba?kent Niamey ile Gaya aras?nda yap?lmaktad?r.

Ülkenin en geli?mi? ve kalabal?k bölgesi ba?kent Niamey ticaret ve yönetim merkezi olmas?na ra?men k?tl???n, kurakl???n ve fakirli?in etkisi tüm yönleri ile görünmektedir. Gelir da??l?m?ndaki farkl?l?k ?ehre ilk giri?inizde göze çarp?yor. %1 lik kesim lüks araçlara binip güzel evlerde otururken di?er kesim ço?unlukla suyun dahi olmad??? barakalarda hayatlar?na devam ediyorlar.

Resim: Niamey’de bir mahalle (E.Çomakl?)

Fakat bölge insan? tüm bunlar?n aksine ya?am enerjisi yüksek ve güler yüzlü… Her nereye giderseniz gidin sizi co?ku ile kar??layan bir kalabal?kla kar??la??yorsunuz…

Ba?kent’te ticari hayat sosyal s?n?flara göre de?i?mekte… Birkaç tane süpermarket ve lüks restoran d???nda daha çok seyyar sat?c?lar ve ayaküstü büfeler göze çarp?yor. Öyle ki ilaç satan seyyar sat?c?lar bile görebilirsiniz.

Resim: Ba?kent sokaklar?nda dola?an seyyar eczac? (E.Çomakl?)

Misyoner faaliyetlerin h?zla devam etmesine kar??n Niamey nüfusunun tamam?na yak?n? Müslümand?r. Dinine ba?l? olan halk okunan ezanlarla birlikte ibadetlerini küçük mescitlerde ve bulunduklar? yerde yap?yorlar. Cuma günleri ise Niamey’ en büyük camisi olan ve Muammer Kaddafi taraf?ndan yapt?r?lan ‘Büyük Camii’ de toplan?yorlar. Ayr?ca Niamey’de bir de ?slam üniversitesi mevcuttur.

Resim: Niamey’de hayvan pazar? ve alanda ibadet eden Niameyliler (E.Çomakl?)

Resim: Büyük Camii (Kaddafi Camii) (E.Çomakl?)

Su probleminin fazla oldu?u ?ehirde su ihtiyac? belli merkezlerde ba?ta ülkemizin ve di?er uluslararas? kurulu?lar?n açt?rd??? su kuyular?ndan giderilmektedir.

Resim: Ülkemiz taraf?ndan Niamey’de yapt?r?lan su kuyusu (E.Çomakl?)

Ülke genelinde oldu?u gibi Niamey’de de evlenme ya?? oldukça dü?üktür. Ayr?ca sa?l?k imkânlar?n?n olmay??? sebebiyle do?an her 4 çocuktan 1’i ya?am?n? yitirmektedir.

Ülke için önemli bir turizm kayna?? olan ve 3 Ülke içerisinde s?n?r? bulunan (Burkina Faso-Nijer ve Benin) W milli park? da ülke s?n?rlar? içerisindedir. Bu park; ba?kent Niamey’e 3 saatlik mesafede, flora ve fauna bak?m?ndan zengin  ve oldukça ilgi çekici….

Resim: W parktan bir görünüm (E.Çomakl?)

 

Resim: W park içerisinde bulunan pansiyon (E.Çomakl?)

Ülke ba?kent Niamey d???nda yedi bölgeye ayr?lm??t?r. Bu bölgelerden biride Osmanl?’n?n Afrika’daki en uzak topra?? olan Fizan’?n güneyindeki Agadezdir. Agadeze ba?l? olan ?stanbulewa halen Osmanl? sanca??n?n dalgaland??? bölge… Rivayet olunur ki… 14. yüzy?l?n sonuna do?ru Nijer kabilelerinden Tuaregler aras?nda liderlik kavgas? ba?lay?nca Nijerliler; kabileler aras?nda hakemlik yapmas? için Osmanl? padi?ah?n? ziyarete gitmi?ler. Dönemin padi?ah? Y?ld?r?m Beyaz?t da Yunus isimli o?lunu Fizan’?n güneyindeki Agadez bölgesine sultan tayin etmi?. ?stanbul’dan Yusuf’la gelen bir grup insan Agadez’de bir bölgeye yerle?mi?. Yerle?ilen bölgeye de ?stanbul’dan gelen anlam?nda ‘?stanbulewa’ ad? verilmi?. O günden sonra Sultanl?k babadan o?ula geçmi?. Hâlihaz?rdaki devlet ba?kan? ve ba?bakan?n?n da ?stanbulewal? oldu?u Nijer’de ?stanbulewal? olmak bir ayr?cal?k…

Tarihten gelen ba?l?l?k ara ara kesintiye u?ram??sa da Atalar?m?z?n yüzy?llar önce dostluk ba?lar?n?n temelini att??? Nijer’le ili?kilerimiz Devletimizin çe?itli kurumlar?n?n çal??malar? ile devam etmi? ve yerle?ik Büyükelçilimizin Ba?kentte 2012 y?l?nda aç?lmas? ile taçlanm??t?r. Büyükelçili?imizin kurulmas? ile e? zamanl? olarak Türk ??birli?i ve Koordinasyon Ajans? (T?KA) ve Orman ve Su ??leri Bakanl???n?n ortak ‘Dostluk Park?’ projesi yap?lm?? ülkede ses getirmi?tir. Benimde uygulanmas?nda bulundu?um proje kapsam?nda park içerisinde su kuyusu, çocuk park? ve futbol sahas? da in?a edildi.

Resim: Türk-Nijer Dostluk Park? (M.M.Yazar)

Dostluk Park?n?n aç?l???n? dönemin Ba?bakan? Recep Tayyip Erdo?an’?n yapmas? ülkeye olan ilginin artmas?na sebep oldu. Ard?ndan THY seferlerine ba?lad? ve 2013 y?l?nda T?KA koordinasyon ofisi aç?ld?.