IPBES VE IPBES 2 HAKKINDA Ayhan Çağatay- Adem Bilgin

IPBES VE IPBES 2 HAKKINDA

Açılımı “Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Konulu Hükümetlerarası Platformu” olan IPBES yeni kurulmuş bir BM organıdır. IPBES bilim politika arayüzü görevi ifa edecek; ulusal, bölgesel ve küresel değerlendirmeler yapacaktır. Bu minvalde hazırlayacağı son ürün olan değerlendirme raporlarında; hem biyolojik çeşitlilik ve ekosistem hizmetlerinin durumu, eğilimleri ve kıymetleri (ekonomik, sosyal, etik, estetik v.b.) hem de bunlara göre Ülkelere, bölgelere, uluslararası sözleşmelere ve uluslararası örgütlere politika tavsiyeleri yapacaktır. Politik tavsiyeler emredici olmamak (not policy prescpriptive) ve çok seçenekli (multi optional) olmak zorunda olup politika yapıcı ve karar verici otoritelerin politika oluşturmalarını güçlendirmek (strengthen policy formulization) maksadına hizmet etmelidir.

IPBES 2 Genel Kurulu Aralık 2013  yılında Antalya’da gerçekleştirilmiştir. Buna müteakip faaliyete geçmiştir. Bilindiği üzere BM organlarının Genel Kurulları’nda, hükümetleri adına tam yetki belgesine (credential) sahip heyetlerin müzakeresi sonucu son derece önemli ve bağlayıcı kararlar alınır. Bu sebeple bugüne kadarki tüm süreçlerde ülke pozisyonu için tüm kurumlar ile sürekli irtibat halinde olunmuştur. Görevi ve yapacağı çalışmaların kapsamı açısından IPBES2 tüm küresel çevre gündemi için bir dönüm noktası niteliğinde olmuştur. İşbu sürecin miladının Antalya’da başlaması ve aynı zamanda sonuçlarının resmen Antalya Konsensüsü olarak tanınması ve bu şekilde atıf yapılması sağlanmıştır.

Ülkemiz için bir diğer önemli husus da UNEP’e göre daha güçlü olduğumuz UNDP, UNESCO ve FAO’nun IPBES ile mümkün olduğunca güçlü bir kurumsal bağ (institutional link) kurmasıdır. Bilindiği üzere UNESCO ve FAO’nun ülkemizde Bölge Ofisi bulunmakta olup UNDP’nin ise yakında ülkemizde Bölge Ofisi açılacaktır. (Bratislava’dan İstanbul’a taşınacaktır.)

 

Genel Kurul gündem maddeleri arasında IPBES’in coğrafi yapılanması da mevcuttur. Ülkemiz BM kapsamında normalde Batı Avrupa ve Diğerleri (WEOG) grubu üyesi olduğu halde IPBES maksatları doğrultusunda teknik sebeplerle (biyocoğrafi benzerlikler) Doğu Avrupa’da yer almaktadır. Doğu Avrupa’ya ait veya IPBES2 ve sonrasında belli olacak ekobölgesel yapılara göre İstanbul’da bir bölgesel yapıya (ofis, birim, mükemmeliyet merkezi v.b.) ev sahipliği yapılması planlanmaktadır.