Açlığın Yok Edilmesi- SDG2

SDG2 ile “2030’a kadar, açlığın bitirilmesi ve özellikle yoksullar ve bebekler de dâhil kırılgan durumda olan kişiler başta olmak üzere herkesin yıl boyunca güvenli, besleyici ve yeterli gıdaya erişiminin sağlanması” hedeflenmektedir.

Ormanlar ve gıda güvenliği arasında çok ciddi bir bağ vardır. Ormanlar, ağaçlar ve tarımsal ormancılık sistemleri gıda güvenliğine ve beslenmeye pek çok açıdan katkıda bulunmaktadır. Milyonlarca insan beslenme kalitesi ve gıda çeşitliliği için ormanlara ve orman dışındaki ağaçlardan gelen gıdalara güvenmektedir. Orman temelli besin sistemleri; yenilebilir kabuklu meyveler, mantarlar, meyveler, bitkiler, aromatik bitkiler, av eti ve yenilebilir böcekler şeklinde gıda imkanı sunmaktadırlar. Bunlar özellikle iklimsel ve ekonomik belirsizliklerin olduğu zamanlarda, ormana dayalı olarak hayatlarını sürdüren insanların dayanıklılığını güçlendirmektedir. FAO, bu orman gıdalarını (aynı şekilde yenilmeyen orman kaynaklarını) “odun dışı orman ürünleri-ODOU-NWFP) şeklinde isimlendirmektedir[1].

Ancak bu katkılar genellikle ulusal kalkınma ve gıda güvenliği stratejilerine yeterli şekilde yansımamaktadır. Sektörler arasında yeterli koordinasyon olmaması nedeniyle ormanların gıda güvenliği ve beslenme ile ilgili kritik etkisi politik kararlarda yer bulamamaktadır[2].

Aynı durum SDG2’de de yer almaktadır. SDG2’de “ormanların gıda güvenliğindeki rolüne” bir vurgu yapılmamıştır. Diğer taraftan SDG15’de de ormanların bu fonksiyonuna değinilmemiştir.

Buna benzer durum ülkelerin ulusal mevzuatlarında da görülmektedir. Türkiye örneğine bakıldığında ormancılık mevzuatında “gıda güvenliği” bu isim altında yer almamaktadır. Ancak başka isimler altında gıda güvenliğine referans yapılmaktadır.

 

Mesela 6831 sayılı Orman Kanununun birinci maddesinde orman “Tabii olarak yetişen veya emekle yetiştirilen ağaç, ağaççık toplulukları yerleri ile birlikte orman sayılır” olarak tanımlanmıştır.

Bu tanıma dayanarak yapılan yorumla, ormanda tabii olarak yetişen ve meyve veren zeytin, ceviz, kestane, antepfıstığı vb. orman ağacı türleri, 1998 yılında yürürlüğe giren Ağaçlandırma Yönetmeliğinde meyveli tür olarak özel ağaçlandırmalara konu edilmiş ve kredi ile desteklenmiştir.

Daha sonra 2011 yılında 3234 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda yapılan değişiklik ile bu konularda daha kapsamlı hizmet üretmek için “Odundışı Ürün Ve Hizmetler Daire Başkanlığı” kurulmuştur. 3234 sayılı Kanunda bu konuyla ilgili aşağıdaki hususlar yer almaktadır.

 

3234 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda bu konuyla ilgili aşağıdaki hususlar yer almaktadır.

• “Orman ekosistemlerinin sunduğu ürün ve hizmetler”,
• “Orman köylerinde odun ve odun dışı orman ürünlerinin üretilmesini desteklemek ve bunlara dayalı sanayinin geliştirilmesine katkıda bulunmak”,
• “Orman içi su kaynaklarını korumak, geliştirmek, bu alanlarda yapılacak faaliyetleri düzenlemek, orman içi av ve yaban hayatına, otlatmaya, arıcılığa ait konuları takip etmek”

Bu düzenlemeler çerçevesinde ormanların gıda güvenliğindeki rolünü güçlendirecek şekilde;

• Truf Ormanı Eylem Planı[3]
• Sakız Eylem Planı[4]
• Kestane Eylem Planı[5]
• Keçiboynuzu Eylem Plani
• Bal Ormanı Eylem Planı[6]
• Ceviz Eylem Planı[7] projeleri hayata geçirilmiştir.

projeleri hayata geçirilmiştir.

Gıda güvenliği için büyükbaş ve küçükbaş hayvanların ormanlarda otlatılması son derece önemlidir. 6831 sayılı Orman Yasasının 17. Maddesi ormanlarda yapılacak otlatma faaliyetlerini düzenlemektedir.

Buna benzer şekilde argan ağacının (Argania spinosa ssp)  ve bundan üretilen gıda maddelerinin Fas için hayati bir önemi bulunmaktadır[8].

Diğer taraftan “gıda güvenliği” Akdeniz bölgesi için “güvenlik problemi” haline gelmektedir. NATO bu konuda çalışmalar yapmaya başlamaktadır[9].

Ormanların gıda güvenliğindeki rolüne başta SDG ler olmak üzere ulusal ve uluslararası düzenlemelerde daha fazla yer verilmelidir. 13-15 Mayıs 2013 tarihlerinde FAO Genel Merkezinde düzenlenen Uluslararası Ormanlar Gıda Güvenliği ve Beslenme Konferansı” çıktıları daha etkin şekilde kullanılmalıdır[10].

[1]http://www.fao.org/forestry/news/93200/en/

[2]http://www.fao.org/forestry/food-security/en/

[3]https://www.ogm.gov.tr/Lists/Haberler/Attachments/606/Tr%C3%BCf%20Eylem%20Plan%C4%B1.pdf

[4]https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Sak%C4%B1z%20Eylem%20Plan%C4%B1.pdf

[5]https://www.ogm.gov.tr/Lists/Haberler/Attachments/457/KESTANE%20EYLEM%20PLANI.pdf

[6]https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Bal%20Orman%C4%B1%20Eylem%20Plan%C4%B1%20%282013-17%29.pdf

[7] https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Ceviz%20Eylem%20Planı.pdf

 

[8]http://medomed.org/wp-content/uploads/2013/04/Contribution_of_forests_to_a_green_economy_in_MENA.pdf

[9]http://newsroom.unfccc.int/unfccc-newsroom/nato-lawmakers-warn-climate-change-will-trigger-food-shortages/

[10]http://www.fao.org/forestry/food-security/83804/en/