9. Uluslararası Türk-Afrika Kongresi Düzenlendi

Türk-Asya Stratejik Ara?t?rmalar Merkezi (TASAM) Koordinatörlü?ünde düzenlenen “ 9.  ULUSLARARASI TÜRK – AFR?KA KONGRES?: “Afrika’da Sektörel ve Finansal Dönü?üm: F?rsatlar ve Riskler” konulu toplant? 24-25 Nisan 2014 tarihlerinde ?stanbul GÖNEN Otel’de yap?ld?.

9. Türk-Afrika Kongresi Program?

Bu Kongre’ye Orman ve Su ??leri Bakanl??? Çölle?me ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlü?ünü temsilen kat?lan GÖNDER Yönetim Kurulu Ba?kan? ?smail Belen bir sunum takdim ederek konuyla ilgili görü?lerini payla?t?.

Türk-Afrika Kongresinde ?smail BelenTaraf?ndan Yap?lan Sunum

Kendini ve Afrika ile ilgili çal??malar?n? belirterek sözlerine ba?layan Belen a?a??daki hususlara de?indi.

Bu toplant?n?n Türkiye’nin Afrika Politikas? ba?l?kl? 5. Oturumunda söz alm?? bulunuyorum. Öncelikle bu önemli organizasyonda eme?i geçenlere te?ekkür ediyor, ülkemiz, Afrika ve dünyam?z için hay?rlara vesile olmas?n? diliyorum. Buraya ?ube Müdürümüz Serdar Yegül ile birlikte Orman ve Su ??lerinin ormanc?l?k bölümünü temsilen i?tirak etmi? bulunuyorum.

Türkiye’nin Afrika Politikas?n?n gözden geçirilece?i bu bölümde “ormanc?l?k, kurakl?k ve çölle?me ile mücadele, do?al kaynak yönetimi vb.” konulardaki “sektörel durum, f?rsatlar ve riskler”  hakk?ndaki görü?lerimizi sizlerle payla?mak istiyorum.

Ba?lamadan önce k?saca kendimi, sektörle ve Afrika ile ilgili tecrübelerimi arz etmek istiyorum. Aslen Orman Mühendisiyim. Karedeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi mezunuyum. Birisi ormanc?l?k, di?eri kamu yönetimi alanlar?nda olmak üzere iki yüksek lisans derecem var. Türkiye ve Ortado?u Amme ?daresi Enstitüsünü bitirdim, 2013 y?l?nda Harvard Üniversitesi K?demli Kamu ?darecileri E?itimine kat?ld?m.

Yakla??k 22 y?ld?r orman te?kilat?nda çal???yorum. Mühendis, ?ube Müdürü, Daire Ba?kanl???, Genel Müdür Yard?mc?l??? görevlerinde bulundum.  FAO Avrupa Orman Komisyonu Ba?kan Yard?mc?l???, Avrupa Orman Bakanlar? Konferans? Genel Koordinasyon Komitesi Üyeli?i gibi görevlerde bulundum. Halen 27 üye ülkesi bulunan “FAO Akdeniz Ormanc?l??? Meseleleri Komitesi” Ba?kanl??? görevini yürütüyorum.

Görev sürem boyunca; Güney Afrika, Nijer, Senegal, Fas, Tunus, Cezayir, M?s?r gibi  çe?itli Afrika ülkelerini ziyaret ?ans?m oldu.

 De?erli Misafirler,

Sektör olarak bakt???m?zda, ormanc?l?k, do?al kaynak yönetimi, çölle?me ve kurakl?kla mücadele aç?s?ndan Afrika’y?; Kuzey Afrika, Sahra Afrika’s?, Orta ve Güney Afrika ?eklinde üç bölüm halinde incelemek mümkündür.

Bunlara k?saca de?inecek olursak;

Kuzey Afrika

Akdeniz’e k?y?s? olan Afrika Ülkelerinin daha çok k?y? ve ortak bölgelerini içermektedir. Özelikle Fas, Tunus ve Cezayir’in k?y? bölgeleri Ülkemizin Akdeniz bölgesi ile benzerlik göstermektedir.

Sahra Afrika’s?

Atlas Okyanusundan K?z?ldeniz’e kadar uzanan 9,4 milyon kilometre kare (900 milyon hektar)  bir alan? kapsamaktad?r. Buras? dünyan?n en s?cak çölüdür. Alan olarak Amerika veya Çin kadar bir bölgeyi kapsar. Bir çok ülkenin s?n?rlar?ndan geçer. Genel olarak “çöl” ?eklinde alg?lansa da, “kum çölleri” buran?n ancak be?te birini kapsar.

 Sahra Çölünün Orta Afrika ile s?n?r?n? “Sahel” olu?turmaktad?r.  Buras? Atlantik Okyanusu ile K?z?ldeniz aras?nda yer al?r ve uzunlu?u 5400 km. dir. Toplam alan? 3 milyon kilometrekaredir. Bu alan Türkiye’nin yakla??k 4 kat? bir alan? ifade etmektedir.

 Orta ve Güney Afrika

Afrika’n?n baz? ülkeleri (Gabon, Kongo, Uganda vb.) “tropik bölge” iklimine sahiptir.

Bu veriler ?????nda konuyu de?erlendirdi?imizde ülkemizin “ ormanc?l?k, do?al kaynak yönetimi, çölle?me ve kurakl?kla mücadele” konular?nda farkl? ülkelere, farkl? ekolojik bölgelere ve nüfus yap?s?na göre farkl? politikalar ve projeler yürütmesi gerekti?i a?ikard?r. Zaten uygulamalar da bu çerçevede yap?lmaktad?r.

 Mevcut Durum De?erlendirmesi

Ormanc?l?k alan?ndaki Türkiye-Afrika ?li?kilerini “kamu ve özel sektör” temelinde ele almak mümkün görülmektedir. Veya “politika ve uygulama” ?eklinde de bir ay?r?m yap?labilir.

Uluslararas? Ortakl?klar

Öncelikle “ uluslararas? politik alt yap?ya “  bak?lmas? gerekirse; Türkiye Afrika ile ilgili birçok giri?imde yer almaktad?r.  Halen ortak olmad?klar?nda yer almas? mümkün görülmektedir.

?kili Anla?malar

2014 y?l? Nisan ay? itibari ile Türkiye’ nin a?a??da s?ralanan ülkelerle; ikili anla?ma, Karma Ekonomik Komisyonu, Kar??l?kl? Ziyaretler  ?eklinde resmi görü?meleri ba?lam?? durumdad?r.

Burkina Faso, Cezayir, Cibuti, Fas, Gabon, Gine, Güney Afrika, Kongo, M?s?r, Moritanya, Mozambik, Namibya, Nijer, Nijerya, Senegal, Sudan, Tanzanya, Tunus

Özel Sektör

Bu resmi durum yan?nda özel sektörün de bir çok faaliyeti bulunmaktad?r.  Bu çerçevede bütün Afrika Ülkelerine ihracat veya ithalat yap?lmaktad?r.

Orta Anadolu ?hracatç?lar Birli?inden al?nan rakamlara göre 2012-2013 ihracat ithalat rakamlar? genel hatlar? ile a?a??daki tabloda gösterilmi?tir. Bu çal??mada;

• A?AÇ VE A?AÇTAN MAMUL E?YA;ODUN KÖMÜRÜ
• KA?IT VE KARTON; KA?IT HAMURUNDAN KA?IT VE KARTONDAN E?YA
• MOB?LYALAR, AYDINLATMA, REKLAM LAMBALARI, PREFABR?K YAPILAR
• Odun D??? Orman Ürünleri (KAHVE, ÇAY,PARAGUAY ÇAYI VE BAHARAT, YA?LI TOHUM VE MEYVALAR, MACUN, SAKIZ VB.)

Ürünler “ormanc?l?k” sektörü içinde de?erlendirilmi?tir. Listelere bak?ld???nda Afrika Ülkelerinin tamam? ile ticaret yap?ld??? görülmektedir.  2013 y?l?na ait birkaç örnek vermek gerekirse;

Cezayir’e 7 milyon, Ekvator Ginesi’ne 2,3 milyon, Nijerya’ya 4 milyon Dolarl?k “A?AÇ VE A?AÇTAN MAMUL E?YA; ODUN KÖMÜRÜ” ihraç edilmi?tir.

Kamerun’dan 25 milyon, Kongo’dan 6 milyon, Orta Afrika Cumhuriyetin’den 3 milyon, Liberya’dan 2 milyon dolarl?k A?AÇTAN MAMUL E?YA; ODUN KÖMÜRÜ ithalat? yap?lm??t?r.

 

Bundan Sonra Neler Yap?labilir?

Bu bölümde Türkiye-Afrika aras?nda ormanc?l?k alan?nda neler yap?labilece?i de?erlendirilmi?tir.

Resmi ad? “Özellikle Afrika’da Ciddi Kurakl?k ve/veya Çölle?meye Maruz Ülkelerde Çölle?me ile Mücadele ?çin Birle?mi? Milletler Sözle?mesi” Birle?mi? Milletlerin münhas?ran Afrika’ya ve arazi bozulmas?na ay?rd??? tek sözle?medir.

Sözle?menin 12. Taraflar Kongresi (COP) 2015 y?l?nda Türkiye’de, Orman ve Su ??leri Bakanl???n?n ev sahipli?inde yap?lacakt?r. Bununla ilgili resmi karar al?nm?? ve görü?meler ba?lam??t?r.  Türkiye-Afrika Komisyonu- UNCCD – FAO bu konuda bir prensip karar? al?p, i?birli?i yapabilecektir.  Bu taraflar Konferans?na 6-7 bin civar?nda kat?l?m beklenmektedir.

Bu sözle?me ülkemizin Afrika ve di?er kurak bölgelerle irtibat? noktas?nda son derece önemli rol oynayacakt?r. Bu Konferans?n Türkiye’ nin      Afrika Stratejisi ile e?güdüm halinde organize edilmesi, D??i?leri      Bakanl???, T?KA, Türk Hava Yollar?, TOBB Türkiye Orman Meclisi, T?M gibi      ulusal birimler, BM En Az Geli?mi? Ülkeler Konferans?, FAO, UNCCD, UNFF,      Afrika Komisyonu, ?slam ??birli?i Te?kilat?  gibi uluslararas? kurumlar ile i?birli?i      yap?lmas?n?n faydal? olaca?? de?erlendirilmektedir.

 En Az Geli?mi? Ülkeler Konferans?

En Geli?mi? Ülkelerin büyük bir k?sm? Afrika k?tas?nda yer almaktad?r.  “Arazi bozulmas?, kurakl?k ve fakirlik aras?nda çok yak?n bir ba?” bulunmaktad?r. EAGU ?stanbul Eylem plan?nda bu konular daha yo?un ?ekilde yer alabilir.

 FAO-Afrika-Türkiye ??birli?i

Birle?mi? Milletler G?da ve Tar?m Te?kilat? Türkiye’nin yak?n i?birli?i içinde çal??t??? kurumlardand?r. FAO Orta Asya Bölge Ofisi Ankara’da aç?lm??t?r.

Afrika’ n?n bir çok ülkesi “Akdeniz Ormanc?l??? Meseleleri Komitesi-Silva Mediterranea” ye üye durumdad?r. Bu komitenin ba?kanl??? halen ülkemiz taraf?ndan yürütülmektedir. Bu i?birli?inin daha da h?zland?r?lmas? için Türkiye-Afrika Birli?i- T?KA-FAO aras?nda bir i?birli?i anla?mas? imzalanabilir.

Buna ilaveten Türkiye “Afrika Ormanc?l?k ve Yaban Hayat? Komisyonu” na “gözlemci üye” statüsü ile kat?labilir.

 

Büyük Ye?il Duvar Projesi- Great Green Wall for Sahel and Sahara

Türkiye; Sahra Çölü ile aralar?na “büyük bir ye?il duvar” çekmeye çal??an ülkelerin bu giri?imine ortak olabilir.

?kili ??birlikleri

• Yukarda k?saca de?inilen “uluslararas? çerçeve” yan?nda; ülkelerle do?rudan yap?labilecek çal??malar bulunmaktad?r. Bunlara birkaç örnek vermek gerekirse;
• Kurak ve yar? kurak bölgelerin korunmas?, otlatman?n düzenlenmesi konular?nda,
• Savan bölgesinde yer alan steplerin korunmas? ve geli?tirilmesi, Senegal akasyas?, arap sak?z? gibi türlerle a?açland?rma yap?lmas?nda,
• Fidan-tohum üretimi ve sat???, ormanlardan bal üretimi, havza ?slah projeleri, orman amenajman plan? yap?m?, uluslararas? raporlamalar, dan??manl?klar,
• Yeni fidanl?klar ve tohum bahçeleri in?as?nda,
• Gana, Kamerun, Kongo gibi ülkelerdeki mevcut ormanlar?n amenajman planlar?n?n yap?m?, ormanlardan kereste üretimi,
• Orman ürünleri ihracat ve ithalat? (mobilya, kereste, odun, arap sak?z?, f?st?k çam?, çam bal?, shea ya??, argan ya??, t?pa mantar? vb) konusunda özel sektörün te?vik edilmesi,
• Orman yang?nlar? ile mücadele faaliyetlerinde,
• Uluslararas? organizasyonlar?n beraber düzenlenmesi, ülke raporlar?n?n birlikte haz?rlanmas? gibi konularda i?birli?i yap?labilece?i mütala edilmektedir.
• Afrika Ülkelerinde ormanc?l?k konusu henüz yeterince yerle?memi?tir. Onlar?n elinde do?al kaynak, ürün, bizde ise “kurulu kapasite” bulunmakta, Türkiye kâ??t, kâ??t hamuru, lif yonga odunu dâhil y?lda 4 milyar dolara yak?n orman emvali ithalat? yapmaktad?r. Sürdürülebilir ?ekilde i?letilen ormanlar hem Afrikal? dostlar?m?za zenginlik getirecek, hem de ülkemizin “düzenli, garantili ürün tedarikine” destek verecektir.
• Bu noktada Üniversite E?itimi ve Meslek E?itimi Konusunda i?birli?i yap?labilece?i dü?ünülmektedir. Türkiye Burslar? iyi bir imkan olabilir. Türkiye’li uzmanlar ikili veya çok tarafl? anla?malar çerçevesinde bu ülkelerde i? ba??nda çal??abilir.

 

Ayr?ca;

D??i?leri  Bakanl???, Ekonomi Bakanl???, T?KA taraf?ndan yap?lan  toplant?lara veya TASAM gibi kurulu?larca düzenlenen etkinliklere TOBB Orman Ürünleri Meclisi ve T?M A?aç Mamulleri ve Orman Ürünleri ?hracatç?lar Birli?inin de davet edilmesinin son derece faydal? olaca?? de?erlendirilmektedir.

Türkiye; 12 adet Orman Fakültesi, 10.000 den fazla Orman Mühendisi, kurumlar?, teknolojisi, yaz?l?mlar?, ara?t?rma enstitüleri, dünyada ilk be?e giren lif yonga sanayi, 9.000 civar?nda h?zar ?erit atölyesi, dünyan?n dört bir taraf?na ihracat yapan mobilya sektörü ve her tarafta i? alabilen dan??manl?k sektörü  ile sadece Afrika’da de?il, tüm dünya ile i?birli?i yapabilecek bir durumdad?r.

Ekonomi Bakanl??? ve Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanl?klar? ile birlikte;  ba?ta Afrika olmak üzere, Balkanlar, Orta Asya ve Ortado?u’daki Ormanc?l?k sektörünü bir bütün olarak ele al?nmas?n? sa?layacak «kümelenme projeleri» hayata geçirilebilir.  Böyle bir çal??ma ihracat potansiyelini de art?racakt?r “

GÖNDER Yönetim Kurulu Ba?kan? ?smail Belen bu sunumun haz?rlanmas?nda desteklerini gördü?ü;

–          ÇEM Genel Müdür Yard?mc?s? Mustafa Gözükara’ ya

–          ÇEM Genel Müdürlü?ü ?kili ve Bölgesel ?li?kiler ?ube Müdürü Serdar Yegül’e ve Uluslararas? Sözle?meler ve Süreçler ?ube Müdürü Mediha Halilo?lu’na, Orman Genel Müdürlü?ü Mühendisi Muhammed Seyfettin Ulusoy’a,

–          TOBB Türkiye Orman  Meclisi Ba?kan?-Orta Anadolu ?hracatç?lar Birli?i Ba?kan? Ahmet Kahraman ve ARGE ?ubesi ?efi Sevil Sakarya’ya, TOBB Türkiye Orman Sektörü Ba?kan Vekili Sabri Avc?’ya,

–          ?i?li Meslek Yüksek Okulu Müdürü Prof. Dr. Aynur Ayd?n’a ,

–          HAAK Group Yönetim Kurulu Ba?kan? Abdullah Güner’e,

–          Emiro?lu Nakliyat Sahibi Ramazan Emiro?lu’ na ve TASAM yetkililerini te?ekkür ederek sözlerini bitirdi.

Oturum Ba?kan?, Türkiye Cumhuriyeti D??i?leri eski Bakan? Ya?ar Yak??, 1970’li y?llarda Moritanya Büyükelçisi olarak çal???yorken, Türkiye’li bir uzman?n FAO temsilcisi olarak son derece ba?ar?l? i?ler yapt???ndan bahsetti. GÖNDER Ba?kan? Belen, bunu duymaktan büyük bir mutluluk hissetti?ini, ad? geçen Uzman?n Emekli Orman Yüksek Mühendisi Turgut Çelikkol oldu?unu belirterek halen beraber çal??maya devam ettiklerini ifade etti.