İklim Değişikliğinin Ormanlar Üzerindeki Olumsuz Etkilerini Azaltmak İçin Doğa Temelli Çözümler Rehberi

Nature-based solutions, kısa adı ile NBSs, Türkçesi ile “doğa temelli çözümler” terimi, sosyo-çevresel zorlukların üstesinden gelmek için doğal özelliklerin ve süreçlerin sürdürülebilir yönetimini ve kullanımını ifade eder.

Fakülte yıllarımızdan aklımda kaldığı haliyle “doğaya yakın ormancılık” kavramı ile benzer bir terim.

Dünya Bankasının tanımına göre doğa temelli çözümler, “iklim değişikliği, insan sağlığı, gıda ve su güvenliği ve afet riskinin azaltılması gibi toplumsal zorlukları ele alan, aynı anda insan refahını ve biyolojik çeşitliliği sağlayan, doğal ekosistemleri korumaya, sürdürülebilir bir şekilde yönetmeye veya eski haline getirmeye yönelik eylemlerdir”. Örneğin, kıyı bölgelerinde fırtına dalgalanmaları ve kıyı erozyonu sonucu oluşan sel baskınları yaygın bir sorundur. Geleneksel olarak deniz duvarları veya bentler gibi insan yapımı (gri) altyapı ve kıyı taşkınlarıyla mücadele edilen bu zorluk, ağaç dikme gibi ekosistem hizmetlerinden yararlanan eylemlerle de ele alınabilir. Mangrov olarak bilinen kıyı bölgelerinde gelişen ağaçların dikilmesi, fırtınaların insan yaşamı ve ekonomik varlıklar üzerindeki etkisini azaltır ve balıklar, kuşlar ve biyolojik çeşitliliği destekleyen diğer bitkiler için bir yaşam alanı sağlar.

Konuya değinme gerekçem, Orman Mühendisleri Odası ile FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi arasında 16 Şubat 2023 tarihinde imzalanan Sözleşme (LoA).

Bu LoA kapsamında toplamda 7 ülkede (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Türkiye) uygulanmak üzere, “İklim Değişikliğinin Ormancılık Üzerindeki Olumsuz Etkileri ile Mücadele Etmek İçin Doğa Temelli Çözümler Rehberi” geliştirilecek, ardından bununla ilgili kapsamlı bir eğitim düzenlenecek.

LoA’ in temelinde FAO Avrupa ve Orta Asya Bölgesinin 3 temel önceliğinden üçüncüsü olan “Sustainable natural resource management under a changing climate” var. Bu bölgesel öncelik FAO’ nun 2022-2031 Yılları Stratejik Planında yer alan (FAO Strategic Framework 2022-31 ) “dört daha iyi” den birisi olan “better environment” ile ilişkili.

FAO Strategic Framework 2022-31 seeks to support the 2030 Agenda through the transformation to MORE efficient, inclusive, resilient and sustainable agri-food systems for better production, better nutrition, a better environment, and a better life, leaving no one behind.

Better environment: Protect, restore and promote sustainable use of terrestrial and marine ecosystems and combat climate change (reduce, reuse, recycle, residual management) through more efficient, inclusive, resilient and sustainable agri-food systems. Programme Priority Areas: Climate change mitigating and adapted agri-food systems / Bioeconomy for sustainable food and agriculture / Biodiversity and ecosystem services for food and agriculture / Achieving sustainable urban food systems.

Daha da üstte ise Küresel Kalkınma Hedefleri var.

LoA kapsamında öncelikle gerek dünyada, gerekse bölge ülkelerinde hangi mevzuatın yer aldığı, hangi çalışmaların yapıldığı, problemlerin neler olduğunun incelenmesi gerekiyor.

Bu kapsamda öncelikle Dünya Bankasının ve FAO’ nun çalışmalarını ve raporlarını gözden geçirdik.

1 Mart 2023 tarihi itibari ile ulaştığımız belgelerden bir kısmı aşağıdaki gibi:

Identifying nature-based solutions (NBS) and green infrastructure (GI) for more resilient rural communities in Asia

The study on land degradation, climate change and migration nexus in Central Asia

HAND IN HAND WITH NATURE NATURE-BASED SOLUTIONS FOR TRANSFORMATIVE AGRICULTURE

Tekrar LoA’ye dönecek olursak,

Öncelikle süreçte yer alacak uzmanların belirlenmesi, ardından görevlerin ve süreçlerin net şekilde olgunlaştırılması lazım. Süreçte OMO adına 13 uzman görev alacak. Bunlara FAO adına yetkili yönetici, irtibat kişisi ve diğer ilgililer eklediğimizde yaklaşık 20 kişilik bir ekip 16 Şubat’tan 30 Kasım 2023 tarihine kadar görev yapmış olacak.

Yaklaşık iş süreci ise aşağıdaki gibi işleyecek.