Uluslararası Mangrove Günü-26 Temmuz

Mangrove çok aşina olduğum bir kavram değil. Ama Suudi Arabistan Çevre, Su ve Tarım Bakanlığından (The Ministry of Environment, Water and Agriculture) https://www.my.gov.sa/wps/portal/snp/agencies/AC171 Kıymetli dostum Dr. Saleh Mahdi Alzamanan’ dan 17 Temmuz 2023 tarihinde aldığım eposta ile konuyu incelemeye başladım. Saleh Beyle UNFF 18 esnasında New York’ta görüşmüş idik. “We will celebrate the International Day of the Conservation of the Mangrove Ecosystem in Jazan in 26- 27 of July with local and international speakers, you are welcome to talk about the importance of Mangrove to our community and our environment.”

Konuya öncelikle mangrove kavramını incelemekle başladım. https://www.britannica.com/plant/mangrove

Ardından UNESCO’ ca ilan ve takip edilen “Uluslararası Mangrov Ekosistemini Koruma Günü-the International Day for the Conservation of the Mangrove Ecosystem” web sayfasını inceledim. UNESCO Genel Müdürünün 2023 yılı için hazırladığı mesajı okudum. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000386144

Ardından Suudi Arabistan’ ın bu konudaki çalışmalarını gözden geçirdim.

http://www.gonder.org.tr/?p=11722

Genel konsepti kavradıktan sonra Türkiye’deki durumu inceledim. Web incelemelerimden Prof. Dr. Ali Kavgacı ve Prof. Dr. Emrah Çiçek beylerin yazılarına ulaştım. Kendilerini arayıp bilgi edinmeye çalıştım.

Kurumsal faaliyetler için Orman Genel Müdürlüğünden Başmüfettiş Rüztem Kırış, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünden Daire Başkanları Hakan Orhan ve Mehmet Özdemir, kıymetli dostum Nihan Yenilmaz Arpa ile görüştüm.

DKMP Hassas Alanlar Dairesi Başkanımız Mehmet Özdemir güzel bir bilgi notu gönderdi, sağolsun.

Bu bilgiler aşağında aşağıdaki hususlara değinmek mümkün.

Mangrov, gelgit sonucu oluşan haliçlerde, tuzlu bataklıklarda ve çamurlu kıyılarda sık ormanlar oluşturan bazı ağaç ve çalı türlerine ve oluşturdukları ormanlara verilen addır. https://tr.wikipedia.org/wiki/Mangrov

Mangrov Türkçe’de genel hatları ile “subasar ormanlar veya daha yaygın bir ifade ile longoz” şeklinde ifade edilmektedir.

Bu haliyle “mangrove-subasar orman veya longoz” sulak alanların bir parçasıdır. Ülkemizdeki sulak alanlar Ramsar Sözleşmesi (Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme) ile bağlantılı olarak Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yönetilmektedir.

1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü) ve Tarım ve Orman Bakanlığı sulak alanların yönetiminden sorumludur. 410/d ye göre Tarım ve Orman Bakanlığı “Tabiatın korunmasına yönelik politikalar geliştirilmesi amacıyla çalışmalar yapmak, korunan alanların tespiti, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, sulak alanlar ve biyolojik çeşitlilik ile av ve yaban hayatının korunması, yönetimi, geliştirilmesi, işletilmesi ve işlettirilmesini sağlamak” ile yetkili ve sorumludur.

Genel Müdürlük seviyesinde ise Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü görevlendirilmiş olup, “Hassas Alanlar Daire Başkanlığı” çatısı altında “Sulak Alanlar Çalışma Grubu” bulunmaktadır.

Mevzuat açısından bakıldığında 2023 yılı itibariyle geçerli olan “SULAK ALANLARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ” bulunmaktadır. Çevre Kanunu, Kara Avcılığı Kanunu, Ramsar Sözleşmesi ve 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi esas alınarak çıkarılan Yönetmeliğe göre; “subasar ormanları” hassas koruma bölgeleri içinde tadat edilmiştir.

Yönetmelik “sulak alan” tanımını belirlemiş ve “sulak alan yönetim planlarını” tanımlamıştır. Sulak alanların koruma ilkeleri aşağıdaki gibidir.

Koruma ilkeleri
MADDE 6 – (1) Sulak alanların korunmasında aşağıdaki ilkelere uyulmasızorunludur.
a) Sulak alanların kirletilmemesi, doğal yapılarının ve ekolojik karakterlerinin korunması zorunludur. Her türlü arazi ve su kullanım
planlamalarında, sulak alanların işlev ve değerlerinin korunması gözetilir.
b) Sulak alanlarda biyolojik çeşitliliğin korunması ve geliştirilmesi için ilgili idaresince gerekli tedbirler alınır veya aldırılır.
c) Sulak alanların koruma kullanma dengesine ve geliştirilmelerine katkısağlayacak faaliyetler desteklenir ve teşvik edilir.
ç) Ekolojik karakteri bozulmuş sulak alanların rehabilitasyonu sağlanır.
d) Kurutulmuş sulak alanların teknik ve ekonomik olarak uygun olanlarının geri kazanımı için gerekli tedbirler alınır.
e) Sulak alanlarda su kuşları popülasyonlarının korunmasına ve arttırılmasına itina gösterilir.
f) Havzada yapılacak proje ve faaliyetlerin sulak alana etkisi dikkate alınır.
g) Sulak alanların korunması, tescili, planlaması ve yönetiminde 21/3/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu hükümleri dikkate alınır.

Ulusal Komisyonun teşekkülü
MADDE 31 –(1) (Değişik:RG-23/10/2019-30927) Ulusal Komisyon, Bakanlık Bakan Yardımcısının başkanlığında, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü, Su Yönetimi Genel Müdürü, Devlet Su İşleri Genel Müdürü, Orman Genel Müdürü, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürü, Tarım Reformu Genel Müdürü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi, Genel Müdürü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürü yükseköğretim kurumlarının sulak alanlarla ilgili bilim dallarından, aynı daldan olmamak şartıyla iki, sulak alanlar konusunda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarından iki olmak üzere toplam 14 kişiden
oluşur. Gerektiğinde alt komisyonlar kurulabilir.

2022 yılı itibariye Türkiye genelinde 1 milyon 83 bin 450 hektar büyüklüğünde toplam 95 bölge “sulak alan” ilan edilmiştir. https://www.aa.com.tr/tr/cevre/turkiyedeki-sulak-alanlari-koruma-seferberligi/2541221