Türkiye’de Sendikacılığa Genel Bir Bakış
Ülkemizde sendika kurmak ve üye olmak Anayasal bir haktır. Anayasamızın 51. Maddesi Sendika ile ilgili iş ve işlemleri düzenlemektedir.
C. Sendika Kurma Hakkı |
Madde 51. – Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir. Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. Aynı zamanda ve aynı işkolunda birden fazla sendikaya üye olunamaz. İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine uygun olarak kanunla düzenlenir. Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz. |
Şekil 1 Anayasaya Göre Sendikal Haklar
Anayasa’ya göre “çalışanlar-işverenler ve işçi niteliği taşımayan kamu görevlileri diğer bir ifade ile memurlar” şeklinde üç sınıflandırma yapılmıştır.
İşçi ve İşveren Sendikaları “6356 Sayılı SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNU” na, Memur Sendikaları “4688 Sayılı KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI VE TOPLU SÖZLEŞME KANUNU” na göre faaliyetlerini yürütmektedir.
İşçi sendikaları “iş kollarına”, kamu görevlileri ise “hizmet kollarına” göre sınıflandırılmıştır. Sendikaların üst birlikleri ise “Konfederasyonlar” dır.
İsteyen herkes Sendika ve üst birlik kurabilir. Ancak temsil ve yetki açısından önemli olan “yetkili sendika” olmaktır.
Şekil 2 İşçi Sendikaları Kolları
Kamu görevlileri için belirlenen sendika hizmet kolları
Kuruluş
Madde 4 – Sendikalar hizmet kolu esasına göre, Türkiye çapında faaliyette bulunmak amacıyla bir hizmet kolundaki kamu işyerlerinde çalışan kamu görevlileri tarafından kurulur. Bir hizmet kolunda birden fazla sendika kurulabilir. Meslek veya işyeri esasına göre sendika kurulamaz. Hizmet kolları Madde 5 – Sendikaların kurulabilecekleri hizmet kolları aşağıda belirtilmiştir : 1. Büro, bankacılık ve sigortacılık hizmetleri. 2. Eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri. 3. Sağlık ve sosyal hizmetler. 4. Yerel yönetim hizmetleri. 5. Basın, yayın ve iletişim hizmetleri. 6. Kültür ve sanat hizmetleri. 7. Bayındırlık, inşaat ve köy hizmetleri. 8. Ulaştırma hizmetleri. 9. Tarım ve ormancılık hizmetleri. 10. Enerji, sanayi ve madencilik hizmetleri. 11. Diyanet ve vakıf hizmetleri. (Mülga ikinci fıkra: 4/4/2012-6289/31 md.)
|
Şekil 3 Memur Sendikaları
Çalıştığımız iş kolu ve hizmet kolu dikkate alındığında işçiler için;
1-Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık,
2-Gıda sanayi
3-Madencilik ve taş ocakları,
6- Ağaç ve kağıt iş kollarının ormancılıkla ilgili olduğu görülmektedir.
Ormancılıkla ilgili kamu iş yerlerinde çalışan işçilerin tamamı 1 nolu “Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık” iş kolu bünyesinde çalışmaktadır. Daha önceden kamuya ait olan ORUS’ ün özelleştirilmesi ile “ağaç ve kağıt iş kolu” özel sektöre geçmiştir.
2018 yılı Temmuz ayı istatistiklerine göre “avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık” iş kolundaki sendikalar şunlardır:
İşçi Konfederasyonları ise şöyle sıralanabilir.
Memur sendikalarının bağlı olduğu konfederasyonlar ise şunlardır.
Geleceğin, kişilerin hayalleriyle ve yaptıklarıyla şekilleneceğinin farkındayız. Herhangi bir şeyi daha iyiye götüreceğine inandığınız bir düşünceniz mi var? Herhangi bir konuda yeni bir fikriniz mi var? “Buldum” dediğiniz bir şey mi icat ettiniz? Heyecanınızı yürekten paylaşıyoruz. “Geleceğe GÖNDERi”lerinizi bizimle paylaşın, destek olalım! Lütfen görüş ve önerilerinizi gonder.carfu@gmail.com eposta adresi ile bizimle paylaşın. Köşe Yazıları bölümünde yazı […]