Neden Bolaman?

İklim değişikliği bütün dünyayı etkiliyor.

Buna binlerce yıldır devam eden “sürdürülebilir olmayan arazi kullanımı-unsustainable land use” da dahil edildiğinde daha ciddi problemler ortaya çıkabiliyor.

Diğer önemli bir eksiklik, tüm paydaşların (insanlar, kurumlar, arazi, flora ve fauna, stk, sanayi, sanat, kültür vb.) ortak şekilde hareket ettiği, “entegre peyzaj yönetimi- Integrated Landscapes Management” eksikliği.

Bu durum Türkiye için, Karadeniz bölgesi için ve özelde Bolaman havzası için de geçerli.

2019 yılı Kasım ayı itibari ile üzerinde çalışılan Bolaman Havzası ana hatları ile Ordu ili sınırları içinde kalıyor. Çok az bir kısmı ise Tokat ili hudutlarında.

Ordunun;

1. Fatsa,
2. Çatalpınar,
3. Korgan,
4. Kabataş,
5. Aybastı,
6. Gölköy,
7. Gürgentepe,
8. Çamaş İlçelerini kapsamaktadır.

Ordu’ nun bu ilçelerine ilaveten havzanın bazı yerleri (orman sınırları bakımından)  Tokat ili Reşadiye ve Niksar ilçeleri mülki hudutlarında kalmaktadır.

Havza  alanı yaklaşık 135.000 ha, nüfus  255.000 olarak hesaplanmıştır.  Köy Sayısı 97 adet olup bunların  53 adedi orman köyü ,44 adedi ise  orman dışı köydür.

Havza orman idaresi açısından Giresun Orman Bölge Müdürlüğü Ünye ve Ordu Orman İşletme Müdürlükleri sınırlarında kalmaktadır. Tokat hududu ise Amasya Orman Bölge Müdürlüğü Niksar Orman İşletme Müdürlüğündedir.

Bolaman Havzası projesinin temel amacı bölgeyi bir bütün olarak ele almak, “katılımcı ve entegre havza yönetimi prensipleri” ne uygun olarak bölgeyi restore etmek, yaşam şartlarını iyileştirmek, neticede;

• BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ,
• BM Küresel Orman Hedeflerine,
• BM Ekosistem Restorasyonu Hedeflerine,
• Türkiye Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023) hedeflerine ulaşmaya katkı vermektir.

Bu hedeflere ulaşmak için öncelikle mevcut durumu bir gözden geçirmek gerekir.

Havza iyi yağış almaktadır. Ortalama yağış 1.000 mm civarındadır.

Ancak arazinin bozulmuş olması, yağışın düzensizliği, daha da önemlisi üst havzalarda yağışı tutucu ve düzenleyici yapıların olmayışı ciddi sel ve taşkınlara, heyelanlara neden olmaktadır.

Aybastı’da sel videosu: https://www.youtube.com/watch?v=b2BLH7wkdMY&feature=youtu.be

Kabataş Toprak Kayması Videosu: https://www.youtube.com/watch?v=R7gfg0HvR2c

Kabataş heyelan 2: https://www.youtube.com/watch?v=rz2jnVJ3QKg&feature=youtu.be

Ordu Sahil- Ağustos 2018 https://www.youtube.com/watch?v=thHnzHq2-Og&feature=youtu.be

Aybastı Sağlık Mahallesi: https://www.youtube.com/watch?v=Qkr5Au4eBg4

Sağlık Mahallesi Tahliye: https://www.youtube.com/watch?v=PmWlhVRuAL0

Halkın görüşleri: https://www.youtube.com/watch?v=31yA-396dfM

Mv. Şenel Yediyıldız’ ın açıklaması: https://www.youtube.com/watch?v=UcCsc4aUbyQ

 

Çözüm yağmurun toprağa indiği yerde tutulması.

Entegre havza yönetimi, entegre peyzaj yönetimi.

Çözüm ormancılarda, üst havzada! Çözüm kurumların ortaklığında!

Yağmur sel haline geldikten sonra yapacak hiç bir şey yok. Kontrolsüz akışa geçen su hazneden çıkmış mermi gibidir. 

Olması gerekenler: Aybastı- https://www.youtube.com/watch?v=YQx0AbEJi8Y

Havzanın temel arazi örtüsü ormanlar ve fındık bahçeleridir. Ancak ormanlardan ve diğer doğal kaynaklardan (mera, su, yaban hayatı, vb.) yeterince istifade edilememektedir. Mesela Aybastı ilçesinde yıllık 25.000 m3 civarında orman emvali üretilmekte, ancak doğrudan kamyonlara yüklenerek ilçe dışına çıkmaktadır.

Birim alan başına düşen fındık verimi oldukça düşüktür. Normalde bir dönüm fındık bahçesinden 250 kg. fındık hasat etmek mümkün mümkün iken, mesela Aybastı ilçesinin ortalama üretimi 70 kg/dekardır.

Ortalama arazi 9 dekar, Rekolte 70 kg. Toplam 630 Kg

Hayvansal üretim de düşmüştür. Normalde yeterli olan meralar daha fazla hayvancılığa müsait iken güncel sığır sayısı 20.000 civarındadır. Bu rakam önceki yıllarda 120.000 adedi bulmuştur.

Kurban bayramı döneminde yaklaşık 9.000 sığır satılan  ilçede artık aynı dönemde 2.000 civarında hayvan çıkışı olmaktadır.

 

 

 

 

Bolaman Havzası Projesi ile yapılmak istenen: Bütün tarafların bir arada olduğu,küresel gelişmeler ve hedefler ile uyumlu bir “entegre havza yönetimi- entegre arazi yönetimi” projesi

Türkiye’de halen uygulanmakta olan sisteme eleştirel yaklaşım:

• Soruna değil, sonuca odaklı. Havzanın başında suyu kontrol etmeden Fatsa’daki seli önlemek kesinlikle ama kesinlikle mümkün değil. Kurşun hazneden çıkmadan tedbir alınmalı.
• Kurumların ve kişilerin ortak çalışma kültürü yeterli değil.

Dünya Bankasına eleştirel yaklaşım: Türkiye’de bugüne kadar uyguladığı projelerde çok geniş alanlarda çalıştı. Bu geniş alanlarda ne yapılan iş görüldü, ne de projeyi tam olarak sahiplenen bir kurum oldu.  Proje bitti, devamı gelmedi.

Bolaman Projesi ile Türkiye daha dar bir alanda, ancak sonuçlarının tam olarak görülebildiği,  izlenebildiği, başka yerlerde ve ülkelerde kolayca uygulanabilecek, teknik ve idari sonuçlarının olduğu bir sistem kurmak istiyor.  Havzanın sınırlarının aynı yerde olması, bir bütünlük içinde olması büyük bir avantaj.

Önceki projelerden alınan dersler: Orman Genel Müdürlüğü Çoruh Projesi ile önceki Dünya Bankası projelerinden çok daha dar bir alanda ama etkin faaliyetler ile çalışmaya başladı. Bolaman Projesi ile bu trend devam edecek. 

Bugüne kadar yapılanlar:

1. Merkezi idare ve yerel yönetimler bir hedef etrafında birleşti.
2. Orman Genel Müdürlüğü koordinatör birim olarak belirlendi. Proje OGM’ nin 2020 yılı yatırım programında yer aldı.  Niye OGM’ nin cevabı, proje ile esas olarak üst havzalarda çalışılacak olması.